Svele over vatna
Eg fekk ikkje svelene heilt runde. Eg må øve meir. Men smaken var eventyrleg.
Foto: Dagfinn Nordbø
Fjord1-sveler
4 egg
250 gram sukker
125 gram smør
1 liter kulturmjølk
750 gram kveitemjøl
1,3 ss natron
Pisk egg og sukker til eggedosis. Smelt smøret og bland det inn. Ha i mjølka. Bland så inn kveitemjølet litt om gongen. Til slutt har du i natron. Lat røra svelle litt før du steiker, gjerne på kjøl over natta.
Kjelde: Fjord1
Fjord1-sveler
4 egg
250 gram sukker
125 gram smør
1 liter kulturmjølk
750 gram kveitemjøl
1,3 ss natron
Pisk egg og sukker til eggedosis. Smelt smøret og bland det inn. Ha i mjølka. Bland så inn kveitemjølet litt om gongen. Til slutt har du i natron. Lat røra svelle litt før du steiker, gjerne på kjøl over natta.
Kjelde: Fjord1
Eg har lese at då Arne Garborg kom til hovudstaden med fem dalar i lomma, var det for å «studere eller døy». Ikkje var han særskilt oppteken av å studere, han tenkte derimot på å skaffe seg ei lirekasse og spele seg gjennom verda, heilt til Arabia.
Der skulle han leve av bær og geitemjølk og skrive eventyr.
Det var den draumen han bar på. Alle har vel ein draum, og min har lenge vore å selje sveler på Manhattan. Planen er å lage film om det heile, frå eg skaffar alle dei naudsynte løyva, får laga ei drusteleg svelevogn, reiser over vatna (helst med båt) og til slutt står der under skyskraparane og steiker det mest vestnorske av alt, sveler med smørkrem, brunost eller syltetøy.
Filmen skal vinne Oscar, og eg skal bli slank og rik og gifte meg med ein berømt amerikansk skodespelar, eg nemner ikkje namn, men ein vakker dag kjem ho trippande forbi og fell pladask for både meg og dei eventyrlege svelene mine.
Eg smakte mi første svele på ferja Sølsnes–Åfarnes i Møre og Romsdal, då eg i syttiåra årvisst drog av garde til jazzfestivalen i Molde. Som fattig langhåra student reiste eg alltid med tommelen, og eg hugsar at eg ein gong fekk haik med ein kvit Ford Anglia heilt frå motorvegen på Karihaugen utanfor Oslo – og beint fram til Molde. Det viste seg at sjåføren var Bjørn Sørum, ein tilsett ved den amerikanske ambassaden, som kvart år synte jazzfilmar på festivalen. Ein knakande hyggeleg kar, som fortent fekk Molderosen for sin innsats gjennom åra.
Sidan eg ber på denne sveledraumen, må eg jo frå tid til anna freiste kunnskapane mine om handverket. Eg voks opp med vestlandsk mor som steikte rislappar rett på kokeplatene, og dei kunne i mangt og mykje minne om sveler.
Trass i mange freistingar har eg ikkje skaffa meg steiketakke, ikkje har eg plass til det heller, det får halde med ei av dei 20 steikepannene eg elles har hengande rundt på kjøkenveggene. Og kvar gong eg set i gang med steikinga, får eg respekt for dei som klarer å få til feilfrie sveler.
Sist gong følgde eg oppskrifta til ferjeselskapet Fjord1 til punkt og prikke, unntatt at eg brukte kefir i staden for kulturmjølk. Trur eg. Fjord1 sel visstnok éin million sveler i året, så dei er til å stole på.
Eg lét røra stå natta over i kjøleskapet, fann fram mi største karbonstålpanne, spraya med formfeitt og la i to sveler. Store og fine skulle dei bli, så det var to solide auser med røre som gjekk i panna. Heilbom. Røra flaut utover, den eine svela blei så stor at det var uråd å få snudd ho utan å grapse det til. Men sånn er livet – ein må gjere ting mange gonger for å få det perfekt. Til dømes éin million gonger.
Etter kvart gjekk eg over til ein annan metode – berre éi svele om gongen, og ikkje så stor. Det vart betre og betre. Dei siste sju svelene blei då også perfekte, medan dei første viste seg å vere så store og tjukke at dei ikkje var heilt gjennomsteikte.
Eg får skulde på kefiren, eller kanskje natronet var for gamalt? Var egga for små? Var det feil med økologisk sukker? Var eg sikker på at eg brukte kveitemjøl og ikkje sikta speltmjøl, som ser nesten likt ut i glaset? Ikkje veit eg.
Når det gjeld smørkrem, synest eg det vert litt for mykje sukker. Smør og brunost eller syltetøy er mine favorittar. Så er det å passe på å invitere folk. Vindaugspussaren skulle komme og viste seg å vere ein ihuga sveleetar. Han fekk med seg nokre heim til kona.
Naboen var også svært nøgd, for det er lite som slår ei nysteikt svele. Dette er mat som så absolutt ikkje skal vente for lenge. Svelene skal aller helst vere så jomfrunalsk varme at smøret smeltar litt når ein har det på.
Svelesteiking er fint no i ferietida. Ein har tid til å prøve og feile. Og om du har reist til varmare land, kan du briljere med noko heilnorsk til eventuelle gjester. Er du i Frankrike eller Italia, vil eg tilrå å smørje svelene med Nutella. Dei er fullstendig galne etter Nutella. Så får du heller implementera brunosten etter kvart. God sommar!
Dagfinn Nordbø er satirikar
og tekstforfattar .
post@nordbo.no
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Eg har lese at då Arne Garborg kom til hovudstaden med fem dalar i lomma, var det for å «studere eller døy». Ikkje var han særskilt oppteken av å studere, han tenkte derimot på å skaffe seg ei lirekasse og spele seg gjennom verda, heilt til Arabia.
Der skulle han leve av bær og geitemjølk og skrive eventyr.
Det var den draumen han bar på. Alle har vel ein draum, og min har lenge vore å selje sveler på Manhattan. Planen er å lage film om det heile, frå eg skaffar alle dei naudsynte løyva, får laga ei drusteleg svelevogn, reiser over vatna (helst med båt) og til slutt står der under skyskraparane og steiker det mest vestnorske av alt, sveler med smørkrem, brunost eller syltetøy.
Filmen skal vinne Oscar, og eg skal bli slank og rik og gifte meg med ein berømt amerikansk skodespelar, eg nemner ikkje namn, men ein vakker dag kjem ho trippande forbi og fell pladask for både meg og dei eventyrlege svelene mine.
Eg smakte mi første svele på ferja Sølsnes–Åfarnes i Møre og Romsdal, då eg i syttiåra årvisst drog av garde til jazzfestivalen i Molde. Som fattig langhåra student reiste eg alltid med tommelen, og eg hugsar at eg ein gong fekk haik med ein kvit Ford Anglia heilt frå motorvegen på Karihaugen utanfor Oslo – og beint fram til Molde. Det viste seg at sjåføren var Bjørn Sørum, ein tilsett ved den amerikanske ambassaden, som kvart år synte jazzfilmar på festivalen. Ein knakande hyggeleg kar, som fortent fekk Molderosen for sin innsats gjennom åra.
Sidan eg ber på denne sveledraumen, må eg jo frå tid til anna freiste kunnskapane mine om handverket. Eg voks opp med vestlandsk mor som steikte rislappar rett på kokeplatene, og dei kunne i mangt og mykje minne om sveler.
Trass i mange freistingar har eg ikkje skaffa meg steiketakke, ikkje har eg plass til det heller, det får halde med ei av dei 20 steikepannene eg elles har hengande rundt på kjøkenveggene. Og kvar gong eg set i gang med steikinga, får eg respekt for dei som klarer å få til feilfrie sveler.
Sist gong følgde eg oppskrifta til ferjeselskapet Fjord1 til punkt og prikke, unntatt at eg brukte kefir i staden for kulturmjølk. Trur eg. Fjord1 sel visstnok éin million sveler i året, så dei er til å stole på.
Eg lét røra stå natta over i kjøleskapet, fann fram mi største karbonstålpanne, spraya med formfeitt og la i to sveler. Store og fine skulle dei bli, så det var to solide auser med røre som gjekk i panna. Heilbom. Røra flaut utover, den eine svela blei så stor at det var uråd å få snudd ho utan å grapse det til. Men sånn er livet – ein må gjere ting mange gonger for å få det perfekt. Til dømes éin million gonger.
Etter kvart gjekk eg over til ein annan metode – berre éi svele om gongen, og ikkje så stor. Det vart betre og betre. Dei siste sju svelene blei då også perfekte, medan dei første viste seg å vere så store og tjukke at dei ikkje var heilt gjennomsteikte.
Eg får skulde på kefiren, eller kanskje natronet var for gamalt? Var egga for små? Var det feil med økologisk sukker? Var eg sikker på at eg brukte kveitemjøl og ikkje sikta speltmjøl, som ser nesten likt ut i glaset? Ikkje veit eg.
Når det gjeld smørkrem, synest eg det vert litt for mykje sukker. Smør og brunost eller syltetøy er mine favorittar. Så er det å passe på å invitere folk. Vindaugspussaren skulle komme og viste seg å vere ein ihuga sveleetar. Han fekk med seg nokre heim til kona.
Naboen var også svært nøgd, for det er lite som slår ei nysteikt svele. Dette er mat som så absolutt ikkje skal vente for lenge. Svelene skal aller helst vere så jomfrunalsk varme at smøret smeltar litt når ein har det på.
Svelesteiking er fint no i ferietida. Ein har tid til å prøve og feile. Og om du har reist til varmare land, kan du briljere med noko heilnorsk til eventuelle gjester. Er du i Frankrike eller Italia, vil eg tilrå å smørje svelene med Nutella. Dei er fullstendig galne etter Nutella. Så får du heller implementera brunosten etter kvart. God sommar!
Dagfinn Nordbø er satirikar
og tekstforfattar .
post@nordbo.no
Fleire artiklar
Mange vil nok finne ein feil på dette biletet. Men la meg forklare.
Foto: Dagfinn Nordbø
«Mange vil miste munn og mæle når eg slår frampå om kvitlauk i fårikålen.»
Kate Winslet spelar tittelrolla i ei sann historie om den banebrytande fotografen Lee Miller, som forlét eit glamorøst liv som modell for å dokumentera andre verdskrigen.
Foto: Filmweb.no
Det andre blikket
Den formeltru filmen om fotografen Lee Miller gjev eit velkome blikk på krig og kjønn.
Tormod Haugland, frå Radøy i Hordaland, forfattardebuterte som 32-åring og har sidan gitt ut ei lang rekke romanar, noveller, dikt og dramatikk.
Foto: Helge Skodvin
Livets dropar
Hauglands fabel pendlar mellom draum og røynd.
«Moren» blir løfta på plass utanfor Munch-museet i 2022.
Foto: Heiko Junge / NTB
Hvor original er «Moren» foran Munchmuseet?
Anna Fesun, «Guds moder», gjev «magisk hjelp» til hjelpelause og medvitslause ukrainarar – mot eit verdsleg vederlag.
Krig og psyke
Det er vanskeleg å vite om den nye «sigersplanen» som president Zelenskyj nyleg varsla, er ein verkeleg sigersplan eller berre ein ny freistnad på å kurere tungsinn i det ukrainske samfunnet.