Sjakkmysteriet Adam
Eg hugsar godt Adam, av mange grunnar.
Politieskorte for Barbora Skrlova frå Noreg til Praha i 2008. Bamsen er med.
Foto: Michal Krumphanzl / AP / NTB
For fyrste gong i denne spalta må eg ha ein spoiler alert. Kan henda vil du fyrst høyra podkasten Mysteriet Adam på NRK. Men dersom du er ein vaksen lesar som hugsar attende til 2008, så har du vel fått med deg den utrulege historia om gutekvinna Adam.
Den nye podkasten over åtte episodar, laga av Trude Lorentzen, er den største NRK-suksessen i sjangeren nokon gong. Det har gått så lang tid at vi no orkar og ynskjer å høyra alle dei bisarre detaljane. Men sjakken er ikkje med i podkasten, så han kjem her.
Adam (13) gjekk i mottaksklassa på Marienlyst skule hausten 2007. På den tida drog eg kvar måndag kveld på barnesjakk i Oslo Schakselskap på Majorstua. Her spela son min (8) og venene hans frå Bjølsen skule. Oppgåvene mine var å ta imot 20 kroner i deltakaravgift frå borna og føra partiresultata i ein tabell. Eg hugsar godt Adam, av mange grunnar.
Kroppen var lubben og uformeleg. Og jamvel om Adam var låg av vekst, var han eit hårlaust hovud høgare enn åtteåringane som sprang rundt i lokalet mellom partia. Eg tenkte mykje på om sjakkborna ville akseptera Adam, så eg var letta då eg skjøna at dei ikkje brydde seg om den skalla guten.
I podkasten vert det spekulert i om Adam var eit geni, eller kan henda ein idiot savant. Før hen kom til Noreg, Marienlyst skule og sjakklubben, hadde dette spesielle mennesket studert på eit konservatorium og komponert avansert musikk. Men i sjakken «utmerkte» Adam seg på eit anna vis: Adam tapte absolutt alle partia mot dei små ungane hausten 2007. Det vart eit fast ritual: «Korleis gjekk det, Adam?» «Tapte.» Eg førte ein ny null i skjemaet.
Då det vart avdekt at «Adam» var ei tsjekkisk kvinne på 33 år, Barbora Skrlova, kjende eg på skam. Det var noko perverst over dei uskuldige sjakkpartia mellom «Adam» og sjakkborna. Dei mest aktive sjakkforeldra i klubben vart samde om ikkje å seia noko om saka til borna eller andre. Fyrst ti år seinare, i desember 2017, skreiv eg om saka i Dag og Tid. No er ho her på ny.
Kvifor spela Adam sjakk? Eg trur ikkje sjølve sjakken var ein utspekulert plan. Sjakken var nok Barbora på sitt mest truskuldige. Gutekvinna identifiserte seg med Adam og den interessa ho trudde ville passa til ein 13 år gamal gut.
Atle Grønn
Atle Grønn er internasjonal
meister i sjakk.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
For fyrste gong i denne spalta må eg ha ein spoiler alert. Kan henda vil du fyrst høyra podkasten Mysteriet Adam på NRK. Men dersom du er ein vaksen lesar som hugsar attende til 2008, så har du vel fått med deg den utrulege historia om gutekvinna Adam.
Den nye podkasten over åtte episodar, laga av Trude Lorentzen, er den største NRK-suksessen i sjangeren nokon gong. Det har gått så lang tid at vi no orkar og ynskjer å høyra alle dei bisarre detaljane. Men sjakken er ikkje med i podkasten, så han kjem her.
Adam (13) gjekk i mottaksklassa på Marienlyst skule hausten 2007. På den tida drog eg kvar måndag kveld på barnesjakk i Oslo Schakselskap på Majorstua. Her spela son min (8) og venene hans frå Bjølsen skule. Oppgåvene mine var å ta imot 20 kroner i deltakaravgift frå borna og føra partiresultata i ein tabell. Eg hugsar godt Adam, av mange grunnar.
Kroppen var lubben og uformeleg. Og jamvel om Adam var låg av vekst, var han eit hårlaust hovud høgare enn åtteåringane som sprang rundt i lokalet mellom partia. Eg tenkte mykje på om sjakkborna ville akseptera Adam, så eg var letta då eg skjøna at dei ikkje brydde seg om den skalla guten.
I podkasten vert det spekulert i om Adam var eit geni, eller kan henda ein idiot savant. Før hen kom til Noreg, Marienlyst skule og sjakklubben, hadde dette spesielle mennesket studert på eit konservatorium og komponert avansert musikk. Men i sjakken «utmerkte» Adam seg på eit anna vis: Adam tapte absolutt alle partia mot dei små ungane hausten 2007. Det vart eit fast ritual: «Korleis gjekk det, Adam?» «Tapte.» Eg førte ein ny null i skjemaet.
Då det vart avdekt at «Adam» var ei tsjekkisk kvinne på 33 år, Barbora Skrlova, kjende eg på skam. Det var noko perverst over dei uskuldige sjakkpartia mellom «Adam» og sjakkborna. Dei mest aktive sjakkforeldra i klubben vart samde om ikkje å seia noko om saka til borna eller andre. Fyrst ti år seinare, i desember 2017, skreiv eg om saka i Dag og Tid. No er ho her på ny.
Kvifor spela Adam sjakk? Eg trur ikkje sjølve sjakken var ein utspekulert plan. Sjakken var nok Barbora på sitt mest truskuldige. Gutekvinna identifiserte seg med Adam og den interessa ho trudde ville passa til ein 13 år gamal gut.
Atle Grønn
Atle Grønn er internasjonal
meister i sjakk.
Fleire artiklar
Krigen er ei ufatteleg ulukke for Ukraina. Men også for Russland er det som skjer, ein katastrofe.
Tusen dagar med russisk katastrofe
KrF-leiar Dag Inge Ulstein får ikkje Stortinget med seg på å endre retningslinjene for kjønnsundervisning i skulen.
Thomas Fure / NTB
Utfordrar kjønnsundervisninga
Norske skulebøker kan gjere elevar usikre på kva kjønn dei har, meiner KrF-leiar Dag Inge Ulstein.
Jens Stoltenberg gjekk av som generalsekretær i Nato 1. oktober. No skal han leie styringsgruppa for Bilderberg-møta.
Foto: Thomas Fure / NTB
Jens Stoltenberg blir partyfiksar for Bilderberg-møta, ein institusjon meir i utakt med samtida enn nokon gong.
Den rumenske forfattaren Mircea Cartarescu har skrive både skjønnlitteratur, lyrikk og litterære essay.
Foto: Solum Bokvennen
Mircea Cărtărescu kastar eit fortrolla lys over barndommen i Melankolien
Taiwanarar feirar nasjonaldagen 10. oktober framfor presidentbygget i Taipei.
Foto: Chiang Ying-ying / AP / NTB
Illusjonen om «eitt Kina»
Kina gjer krav på Taiwan, og Noreg anerkjenner ikkje Taiwan som sjølvstendig stat. Men kor sterkt står argumenta for at Taiwan er ein del av Kina?
Papiravisa