Dominerande generasjon
Viktor Kortsjnoj set seg ned mot ein ung Garri Kasparov under ein simultan i 1975.
Kva er den ideelle alderen for menneskeleg kreativitet? Då eg voks opp, sa russarane at 35 år var perfekt. Anatolij Karpov var verdsmeister i sin beste alder, 33 år gamal i 1984. Men så miste han året etter VM-tittelen til Garri Kasparov (22), som heldt tittelen fram til 2000, då Vladimir Kramnik (25) vart ny meister. Den ideelle alderen i sjakk var no 25, meinte ein – og talet vil stadig gå nedover, særleg av di datamaskinane gjer at dei unge får den naudsynte røynsla mykje snøggare og enklare enn før.
Men vi tok feil på ny. Dei åtte beste spelarane i verda i dag har ein snittalder på 30,9 år. Det er òg alderen til Magnus Carlsen, som fyller 31 år den 30. november i år.
Ein annan tanke er at ein generasjon kan dominera så mykje at han kveler neste generasjon. Det klassiske dømet i sjakken er Sovjet-generasjonen fødd før krigen: Verdsmeistrane Petrosjan (f. 1929), Tal (f. 1936) og Spasskij (f. 1937) hadde selskap av eit dusin sovjetiske verdsklassespelarar frå det same tiåret. I spissen for ikkje-verdsmeistrane stod Viktor Kortsjnoj (f. 1931), den mest fanatiske sjakkspelaren verda har sett.
Det overraskande er nemleg at Sovjet ikkje fekk fram absolutte toppspelarar fødde på 1940-talet. Den einaste stjerna frå den tida var amerikanaren Bobby Fischer (f. 1943), som trekte seg ut or sjakken som fersk verdsmeister i 1972. Så då Karpov (f. 1951) vart ny meister i 1975, måtte han dei neste seks åra konkurrera i skandaløse VM-kampar mot den tjue år eldre avhopparen Kortsjnoj.
Carlsen-generasjonen er den sterkaste i historia. VM-utfordrarane Sergej Karjakin (2016) og Jan Nepomnjasjtsjij (i haust frå 26. november) er som nordmannen fødde i 1990. Det franske reknemonsteret Maxime Vachier-Lagrave og vår eigen Jon Ludvig Hammer er òg frå same årgang. Fabiano Caruana, Ding Liren og Wesley So er berre eit par år yngre. Denne gjengen har øydelagt for 20–25-åringane. Ingen av spelarane i dei tidlege 20-åra i sjakken i dag var i nærleiken av å gjenta bragda til Carlsen, Kasparov og Tal, som alle vart verdsmeister i byrjinga av tjueåra.
Atle Grønn
Atle Grønn er internasjonal meister i sjakk.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Kva er den ideelle alderen for menneskeleg kreativitet? Då eg voks opp, sa russarane at 35 år var perfekt. Anatolij Karpov var verdsmeister i sin beste alder, 33 år gamal i 1984. Men så miste han året etter VM-tittelen til Garri Kasparov (22), som heldt tittelen fram til 2000, då Vladimir Kramnik (25) vart ny meister. Den ideelle alderen i sjakk var no 25, meinte ein – og talet vil stadig gå nedover, særleg av di datamaskinane gjer at dei unge får den naudsynte røynsla mykje snøggare og enklare enn før.
Men vi tok feil på ny. Dei åtte beste spelarane i verda i dag har ein snittalder på 30,9 år. Det er òg alderen til Magnus Carlsen, som fyller 31 år den 30. november i år.
Ein annan tanke er at ein generasjon kan dominera så mykje at han kveler neste generasjon. Det klassiske dømet i sjakken er Sovjet-generasjonen fødd før krigen: Verdsmeistrane Petrosjan (f. 1929), Tal (f. 1936) og Spasskij (f. 1937) hadde selskap av eit dusin sovjetiske verdsklassespelarar frå det same tiåret. I spissen for ikkje-verdsmeistrane stod Viktor Kortsjnoj (f. 1931), den mest fanatiske sjakkspelaren verda har sett.
Det overraskande er nemleg at Sovjet ikkje fekk fram absolutte toppspelarar fødde på 1940-talet. Den einaste stjerna frå den tida var amerikanaren Bobby Fischer (f. 1943), som trekte seg ut or sjakken som fersk verdsmeister i 1972. Så då Karpov (f. 1951) vart ny meister i 1975, måtte han dei neste seks åra konkurrera i skandaløse VM-kampar mot den tjue år eldre avhopparen Kortsjnoj.
Carlsen-generasjonen er den sterkaste i historia. VM-utfordrarane Sergej Karjakin (2016) og Jan Nepomnjasjtsjij (i haust frå 26. november) er som nordmannen fødde i 1990. Det franske reknemonsteret Maxime Vachier-Lagrave og vår eigen Jon Ludvig Hammer er òg frå same årgang. Fabiano Caruana, Ding Liren og Wesley So er berre eit par år yngre. Denne gjengen har øydelagt for 20–25-åringane. Ingen av spelarane i dei tidlege 20-åra i sjakken i dag var i nærleiken av å gjenta bragda til Carlsen, Kasparov og Tal, som alle vart verdsmeister i byrjinga av tjueåra.
Atle Grønn
Atle Grønn er internasjonal meister i sjakk.
Fleire artiklar
Dyrlegen kjem
Joachim Cooder er kjend som perkusjonist frå fleire utgivingar saman med opphavet, Ry Cooder.
Foto: Amanda Charchian
Motellet til drøymaren
Joachim Cooder opnar dørene til sju musikalske rom.
Det kjæraste eg har? Min ser ikkje slik ut, men eg er ganske glad i han, ja.
Foto via Wikimedia Commons
Smørbutten min får du nok aldri
Ei flygande badstove skal få ny heim, sit det nokon inni alt?
Foto: Maren Bø
Badstovene tek av
Det er interessant korleis badstove inne kan vere så ut, mens badstove ute er så in.
Morgonfrisk fersking
«Ein kan kjenna seg frisk og sterk, vera åndsfrisk eller endåtil frisk som ein fisk, friskna til, verta frisk att frå sjukdomen og heilt friskmeld.»
Papiravisa