Ski og sjakk
Bobby Fischer får skiinstruksjonar på flatmark, nedst i bakken.
Eg har alltid lika sjakk og ski best. Eg lika å lesa bøker om ski- og sjakk-VM frå 1950-talet og utover. Det var noko med materialet dei nytta, det var så enkelt: treski og trebrikker. Det var ikkje pengar i sportane, korkje i ski eller i sjakk. Det var uskuld utan doping og mobiltelefonjuks. Det fanst ikkje hjelpemiddel som fluor og databasar.
Eg lika at sportane var så eksklusive, berre for dei innvigde. Store land som Kina, India og USA var ikkje med. Om det dukka opp ein amerikanar, vart det bråk (Bill Koch, Bobby Fischer). Ski og sjakk er i eit større perspektiv heilt uviktige for sivilisasjonen, nesten meiningslause, og difor er det berre naturleg at mange ikkje driv med ski og sjakk.
I dag kan ein ha sympati med ski og sjakk når sportane ligg på dødsleiet. Kampen mot klima og kunstig intelligens er umogleg å vinna. Alt i år, i 2023, vantar interessa for dei offisielle meisterskapane.
Under det interskandinaviske ski-VM førre veke gløymde eg å sjå stafettane og femmila. Det har aldri skjedd meg før. Når russaren Jan Nepomnjasjtsjij møter kinesaren Ding Liren til VM-kamp i Astana, Kasakhstan, frå 7. april, vil interessa frå Vesten vera rekordlåg. Det russiske sjakkforbundet melde nyleg overgang frå Europa til Asia, slik at VM-kampen vert ein heilasiatisk diktatorfest.
Og så spørsmålet alle lurer på: Kven er best i kombinert, altså ski og sjakk? Utan å kontakta Ski sjakklubb utanfor Oslo veit eg svaret. Vinnaren, som i VM i Planica, må vera norsk: Magnus Carlsen har best teknikk i klassisk, skøyting og på brettet. Læremeisteren Simen Agdestein var òg ein god skilaupar med mange pokalar frå renn i barndomen.
Carlsen førebudde seg til VM-kampane i 2014 (mot Anand) og 2018 (mot Caruana) med skitrening. Og i romjula i fjor i Almaty vart Carlsen verdsmeister i lynsjakk jamvel om han kom for seint til fyrste runde av di han hadde stått på ski! Sjakk-klokka gav han berre 30 sekund på heile partiet, men det var nok til siger. (Rett nok hadde Carlsen stått alpint, og det er eigenleg ikkje uskuldsreint nok for denne stubben.)
Kva med Sovjet? Var ikkje dei gode i både ski og sjakk? Jau, det vert tema i ei seinare spalte.
Atle Grønn
Atle Grønn er internasjonalmeister i sjakk.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Eg har alltid lika sjakk og ski best. Eg lika å lesa bøker om ski- og sjakk-VM frå 1950-talet og utover. Det var noko med materialet dei nytta, det var så enkelt: treski og trebrikker. Det var ikkje pengar i sportane, korkje i ski eller i sjakk. Det var uskuld utan doping og mobiltelefonjuks. Det fanst ikkje hjelpemiddel som fluor og databasar.
Eg lika at sportane var så eksklusive, berre for dei innvigde. Store land som Kina, India og USA var ikkje med. Om det dukka opp ein amerikanar, vart det bråk (Bill Koch, Bobby Fischer). Ski og sjakk er i eit større perspektiv heilt uviktige for sivilisasjonen, nesten meiningslause, og difor er det berre naturleg at mange ikkje driv med ski og sjakk.
I dag kan ein ha sympati med ski og sjakk når sportane ligg på dødsleiet. Kampen mot klima og kunstig intelligens er umogleg å vinna. Alt i år, i 2023, vantar interessa for dei offisielle meisterskapane.
Under det interskandinaviske ski-VM førre veke gløymde eg å sjå stafettane og femmila. Det har aldri skjedd meg før. Når russaren Jan Nepomnjasjtsjij møter kinesaren Ding Liren til VM-kamp i Astana, Kasakhstan, frå 7. april, vil interessa frå Vesten vera rekordlåg. Det russiske sjakkforbundet melde nyleg overgang frå Europa til Asia, slik at VM-kampen vert ein heilasiatisk diktatorfest.
Og så spørsmålet alle lurer på: Kven er best i kombinert, altså ski og sjakk? Utan å kontakta Ski sjakklubb utanfor Oslo veit eg svaret. Vinnaren, som i VM i Planica, må vera norsk: Magnus Carlsen har best teknikk i klassisk, skøyting og på brettet. Læremeisteren Simen Agdestein var òg ein god skilaupar med mange pokalar frå renn i barndomen.
Carlsen førebudde seg til VM-kampane i 2014 (mot Anand) og 2018 (mot Caruana) med skitrening. Og i romjula i fjor i Almaty vart Carlsen verdsmeister i lynsjakk jamvel om han kom for seint til fyrste runde av di han hadde stått på ski! Sjakk-klokka gav han berre 30 sekund på heile partiet, men det var nok til siger. (Rett nok hadde Carlsen stått alpint, og det er eigenleg ikkje uskuldsreint nok for denne stubben.)
Kva med Sovjet? Var ikkje dei gode i både ski og sjakk? Jau, det vert tema i ei seinare spalte.
Atle Grønn
Atle Grønn er internasjonalmeister i sjakk.
Fleire artiklar
Endre Ruset er poet og tidlegare kunstnarisk leiar ved Norsk litteraturfestival.
Foto: Heidi Furre
«Dikta til Endre Ruset er ridde av tap og sorg, og med hesten som sentralt motiv.»
Dette er ein bar, men er det ein sjokoladebar til laurdagskvelden eller ein proteinbar til treningsøkta?
Foto via Wikimedia Commons
«Det er høgt trykk på proteinbarfronten for tida.»
Teikning: May Linn Clement
«Det er ikkje for inkje me seier at noko 'dampar av erotikk' eller er 'dampande heitt'.»
Nye rekruttar til 24. mekaniserte brigade i dei ukrainske styrkane driv taktisk øving i Donetsk 14. oktober.
Foto: Ukrainsk forsvar
Ein ukrainsk-nordkoreansk krig på russisk territorium. Ingen forfattar av dystopisk fiksjon kunne ha klekt ut eit slikt scenario, skriv Andrej Kurkov.
Reinsdyr kan fint serverast utan purear, men med reine smakar. Her med brekkbønner, eg brukte grøne erter.
Foto via Wikimedia Commons
Papiravisa