To lektorar, mange nobelprisar
Katta-digresjon: I 1995 fann lektor Oskar Garstein ein skatt i boksamlinga til Katta: ein russisk grammatikk frå 1741, skriven på tysk av ukjende Frederik Haugen. Garstein (med boka til Haugen) var religionslæraren min. Han var både dr.theol. og dr.philos. Til venstre sit Alf B. Glad og til høgre Ivar Magnus Ravnum. Foto: Rolf M. Aagaard / Glads private arkiv
«Hadde du Glad eller Ravnum?» Det er eit spørsmål eg har stilt og svara på eit tital gonger. Dei to filologane på Oslo katedralskole var ein institusjon, dei var sentrale i alle hjørna i «russisktriangelet» i Oslo under den kalde krigen: Universitetet, Forsvaret og Katta.
På Forsvarets russiskkurs nr. 5 gjekk Alf B. Glad, Per Egil Hegge og andre heldige «kursantar» (ordet finst ikkje i norske ordbøker, men er vanleg russisksjargong) fødde rundt 1940. Fire år seinare, i 1963, var Glad hjelpelærar på russiskkurs nr. 7 med mellom andre kursant Einar Førde. Ivar Magnus Ravnum (1939–2010) var òg på kurs 7, sjølv om han var for gamal og fekk tilnamnet «starik» («gamlefar»).
Det same året, altså i 1963, starta unge Glad opp russiskundervisning på Oslo katedralskole. Hit kom Ravnum i 1968, og dei to fekk ansvaret for annakvart russiskkull. Dei heldt òg førelesingar på universitetet, og Glad var seinare sensoren min på Blindern. Men på Katta hadde eg Ravnum.
Lektorane delte ein kjærleik til språk og formidling – i og utanfor klasserommet. Glad sette om klassikarar som Turgenjev (Fedre og sønner), Tsjekhov og i vår tid den kviterussiske nobelprisvinnaren Svetlana Aleksijevitsj. Ravnum tok for seg dei tre nobelprisvinnarane Sakharov (fred!), Pasternak og Solzjenitsyn (mursteinen GULag-arkipelet i samarbeid med Hegge og Odd Lund).
Ravnum var som ein russisk bjørn. Han spytta ikkje i glaset på klasseturen vår til Leningrad. Han gjekk innom Narvesen og spaserte inn på Katta med Le Monde og Komsomolskaja Pravda under armen. Det fyrste kvarteret fekk vi ei oppdatering frå Kreml. Etter timen skreiv han vidare på ein kronikk til Akersgata eller ei bok om russisk litteratur og kultur. Det beste minnet er frå russisktimen 23. oktober 1987: «Journalistane ventar på meg utanfor. I går fekk Joseph Brodsky Nobelprisen i litteratur.» Ravnum var den norske omsetjaren av eksilpoeten Brodsky, med til saman seks bøker.
Tysklærar Glad – i dag aktiv pensjonist – sette om nobelprisvinnaren Elfride Jelinek. Fransklærar Ravnum sette om Simone de Beauvoir.
Atle Grønn
Atle Grønn skriv frå sjakkverda
og ei anna verd.
atle.gronn@ilos.uio.no
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
«Hadde du Glad eller Ravnum?» Det er eit spørsmål eg har stilt og svara på eit tital gonger. Dei to filologane på Oslo katedralskole var ein institusjon, dei var sentrale i alle hjørna i «russisktriangelet» i Oslo under den kalde krigen: Universitetet, Forsvaret og Katta.
På Forsvarets russiskkurs nr. 5 gjekk Alf B. Glad, Per Egil Hegge og andre heldige «kursantar» (ordet finst ikkje i norske ordbøker, men er vanleg russisksjargong) fødde rundt 1940. Fire år seinare, i 1963, var Glad hjelpelærar på russiskkurs nr. 7 med mellom andre kursant Einar Førde. Ivar Magnus Ravnum (1939–2010) var òg på kurs 7, sjølv om han var for gamal og fekk tilnamnet «starik» («gamlefar»).
Det same året, altså i 1963, starta unge Glad opp russiskundervisning på Oslo katedralskole. Hit kom Ravnum i 1968, og dei to fekk ansvaret for annakvart russiskkull. Dei heldt òg førelesingar på universitetet, og Glad var seinare sensoren min på Blindern. Men på Katta hadde eg Ravnum.
Lektorane delte ein kjærleik til språk og formidling – i og utanfor klasserommet. Glad sette om klassikarar som Turgenjev (Fedre og sønner), Tsjekhov og i vår tid den kviterussiske nobelprisvinnaren Svetlana Aleksijevitsj. Ravnum tok for seg dei tre nobelprisvinnarane Sakharov (fred!), Pasternak og Solzjenitsyn (mursteinen GULag-arkipelet i samarbeid med Hegge og Odd Lund).
Ravnum var som ein russisk bjørn. Han spytta ikkje i glaset på klasseturen vår til Leningrad. Han gjekk innom Narvesen og spaserte inn på Katta med Le Monde og Komsomolskaja Pravda under armen. Det fyrste kvarteret fekk vi ei oppdatering frå Kreml. Etter timen skreiv han vidare på ein kronikk til Akersgata eller ei bok om russisk litteratur og kultur. Det beste minnet er frå russisktimen 23. oktober 1987: «Journalistane ventar på meg utanfor. I går fekk Joseph Brodsky Nobelprisen i litteratur.» Ravnum var den norske omsetjaren av eksilpoeten Brodsky, med til saman seks bøker.
Tysklærar Glad – i dag aktiv pensjonist – sette om nobelprisvinnaren Elfride Jelinek. Fransklærar Ravnum sette om Simone de Beauvoir.
Atle Grønn
Atle Grønn skriv frå sjakkverda
og ei anna verd.
atle.gronn@ilos.uio.no
Fleire artiklar
Morten Søberg er direktør for samfunnskontakt i SpareBank 1 og har skrive fleire essaysamlingar om økonomi, politikk og skriftkultur.
Foto: Spartacus
Fall og vekst i Sør-Atlanteren
Morten Søberg er best når han ser vidare enn pengestellet.
I heimen sin på Norneshaugane ved Sogndal har Idar Mo forfatta eit hundretal innlegg om norsk samferdslepolitikk, dei fleste om uforstanden i satsinga på jernbanen.
Foto: Per Anders Todal
Talknusaren og den store avsporinga
For Idar Mo i Sogndal er ikkje buss for tog noko å sukke over. Det er framtida.
Tanya Nedasjkivska i Butsja i Ukraina sørger over ektemannen, som var mellom dei mange myrda sivilistane som russiske invasjonsstyrkar på retrett lèt etter seg langs gatene i 2022.
Foto: Rodrigo Abd / AP / NTB
«Utan den militære støtta ville Ukraina i dag vore okkupert av Russland.»
Kart: Anders Skoglund, Norsk Polarinstitutt
Arvingane til Amundsen
Om lag 200 menneske vitjar Sørpolen kvart år. Denne sesongen sette fire nordmenn av garde på ski. Ikkje alle kom fram.
Hübner (t.v.) mot verdsmeister Karpov i 1979.
Foto: Rob Croes / Anefo
Doktor utan fjas
Den mest akademiske sjakkspelaren i historia døydde sundag 5. januar, 76 år gamal.
Papiravisa