Vel til mote
Kva vil Alireza Firouzja med livet sitt?
Foto: Grand Chess Tour/ Lennart Ootes
Magnus Carlsens trenarar gjennom ti år var Peter Heine Nielsen og Laurent Fressinet. Men verdsmeisteren ville alltid ha med ein joker på treningssamlingane, ein ukjend fjerdemann. Det er enklare å spela sjakk, tennis, fotball og basket med fire enn med tre. I 2015 var jokeren kinesaren Ding Liren, som ikkje kunne tru si eiga lukke over ein uventa invitasjon til ei veke med Carlsen på luksushotell i Doha.
I 2017 gjorde Carlsen ein ny uventa gest då han henta inn ein ukjend 13-åring frå internett, frå eit guterom i Iran: Alireza Firouzja. Carlsen varma opp med fire lynparti, og vann 3–1. Han tok Nielsen og Fressinet til side: «Såg de det?» «Kva då?» spurde dansken og franskmannen. «Guten har ikkje vyrdnad for meg. Han spelar sitt eige spel, spelar for å vinna. Han er 13 år og uredd!»
Gjennom heile karrieren hadde Carlsen gjort alt for å skapa vyrdnad hos motstandarane, ein vyrdnad som gav han mange ekstra poeng. Men Alireza kjende ikkje redsle. Dei tre vaksne i rommet skjøna at guten kunne vera den neste verdsmeisteren. Før kandidatturneringa i 2022 sa Carlsen at han berre ville forsvara VM-tittelen om Firouzja vart utfordrar.
I dag er verdstrearen Ding Liren (2780) verdsmeister. Verdsfiraren Jan Nepomnjasjtsjij (2779) har tapt to VM-kampar på rad. Omdømet til VM-tittelen er svekt etter at VM-finalistane Ding og «Nepo» båe to scora under 50 prosent i ei turnering i Romania i mai, der båe tapte mot 19 år gamle Firouzja.
I juli 2021 vart Firouzja fransk statsborgar, eit klokt val. Det same året passerte han 2800 i rating som den yngste i historia. Men den nye fridomen i Frankrike endra guten. Det neste året spela han lite sjakk, han var ikkje lenger fanatisk oppslukt av 64 svarte og kvite felt.
Han byrja sjå andre fargar, og vart hekta på mote. Firouzja har ein draum om å verta fransk motedesignar. For hans liv og lukke er dette kan henda ein god plan, men sjakkeliten trur ikkje lenger han vert den neste verdsmeisteren.
Firouzja er, kor som er, nummer to i verda i dag med 2786 i rating. Avstanden til Carlsens 2853 er enorm, men korkje Carlsen eller Firouzja vert rekna som seriøse VM-utfordrarar. Det er eit vakuum i toppen når dei to beste vantar motivasjonen.
Atle Grønn
Atle Grønn er internasjonal meister i sjakk.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Magnus Carlsens trenarar gjennom ti år var Peter Heine Nielsen og Laurent Fressinet. Men verdsmeisteren ville alltid ha med ein joker på treningssamlingane, ein ukjend fjerdemann. Det er enklare å spela sjakk, tennis, fotball og basket med fire enn med tre. I 2015 var jokeren kinesaren Ding Liren, som ikkje kunne tru si eiga lukke over ein uventa invitasjon til ei veke med Carlsen på luksushotell i Doha.
I 2017 gjorde Carlsen ein ny uventa gest då han henta inn ein ukjend 13-åring frå internett, frå eit guterom i Iran: Alireza Firouzja. Carlsen varma opp med fire lynparti, og vann 3–1. Han tok Nielsen og Fressinet til side: «Såg de det?» «Kva då?» spurde dansken og franskmannen. «Guten har ikkje vyrdnad for meg. Han spelar sitt eige spel, spelar for å vinna. Han er 13 år og uredd!»
Gjennom heile karrieren hadde Carlsen gjort alt for å skapa vyrdnad hos motstandarane, ein vyrdnad som gav han mange ekstra poeng. Men Alireza kjende ikkje redsle. Dei tre vaksne i rommet skjøna at guten kunne vera den neste verdsmeisteren. Før kandidatturneringa i 2022 sa Carlsen at han berre ville forsvara VM-tittelen om Firouzja vart utfordrar.
I dag er verdstrearen Ding Liren (2780) verdsmeister. Verdsfiraren Jan Nepomnjasjtsjij (2779) har tapt to VM-kampar på rad. Omdømet til VM-tittelen er svekt etter at VM-finalistane Ding og «Nepo» båe to scora under 50 prosent i ei turnering i Romania i mai, der båe tapte mot 19 år gamle Firouzja.
I juli 2021 vart Firouzja fransk statsborgar, eit klokt val. Det same året passerte han 2800 i rating som den yngste i historia. Men den nye fridomen i Frankrike endra guten. Det neste året spela han lite sjakk, han var ikkje lenger fanatisk oppslukt av 64 svarte og kvite felt.
Han byrja sjå andre fargar, og vart hekta på mote. Firouzja har ein draum om å verta fransk motedesignar. For hans liv og lukke er dette kan henda ein god plan, men sjakkeliten trur ikkje lenger han vert den neste verdsmeisteren.
Firouzja er, kor som er, nummer to i verda i dag med 2786 i rating. Avstanden til Carlsens 2853 er enorm, men korkje Carlsen eller Firouzja vert rekna som seriøse VM-utfordrarar. Det er eit vakuum i toppen når dei to beste vantar motivasjonen.
Atle Grønn
Atle Grønn er internasjonal meister i sjakk.
Fleire artiklar
Familien Nerdrum ved garden i Stavern.
Foto: Agnete Brun / NRK
Ikkje alt er politikk
Politiseringa av Nerdrum-familien er påfallande i lys av kor upolitisk Nerdrum eigentleg er.
Torje Hommedal Knausgård tek mastergrad i fransk ved Universitetet i Oslo. Lea Marie Krona gjer det same i tysk. Dei har få å sitje i kollokviegruppe med.
Foto: Sigurd Arnekleiv Bækkelund
Framandspråka forsvinn
Tilgangen på framandspråk er større enn nokon gong. Likevel er det stadig færre som vil studere dei.
Teikning: May Linn Clement
Forgard i nord
Kan USA kome til å ta over Grønland med makt?
Rune Slagstad på veg inn til Finansdepartementet i november i fjor.
Foto: Dag og Tid
Fylgjene av konkurransestaten
Rune Slagstad syner korleis venstresida lenge har gløymt røtene og prinsippa sine. Der andre held seg til vande spor, gjenetablerer han vona om at vi kan finne ut av kva som er viktigast å diskutere.
Jean-Marie Le Pen døydde 7. januar, 96 år gamal.
Foto: Stephane Mahe / Reuters / NTB
Ein politisk krigar har falle
Jean-Marie Le Pen (1928–2025) vart ein nybrotsmann for all høgrepopulisme i dag.