Frå lensmann til politiavdelingsleiar
Regjeringa vedtok for eit år sidan at det skal lagast kjønnsnøytrale ord for stillingar i staten. No er arbeidet kome til lensmann.
Ifylgje assisterande direktør i Politidirektoratet har dei etter «gode diskusjoner og flere forslag» enda på politiavdelingsleiar. Tittelen skal visst nok ta opp i seg «lensmennenes litt ulike organisatoriske plassering i de nye distriktene».
Kanskje det. Men det er leitt at lensmann skal ut av språket. Det er ein god og sterk tittel som knyter stillinga til historia vår og gjev innehavaren av tittelen autoritet i bygda.
Politiavdelingsleiar er derimot langt og vanskeleg å hugsa, og det vert i praksis uråd å skilja stillinga frå alle andre avdelingsleiarstillingar som måtte vera i politi- og lensmannsetaten. Ein får i det heile inntrykk av at det er ei eller anna underordna stilling styrt frå næraste by.
Å få laga gode kjønnsnøytrale avløysarord er klokt. Sjølvsagt skal det heita riksmeklar og ikkje riksmeklingsmann. Skipsfartslova og ikkje sjømannslova. Eller helsesjukepleiar og ikkje helsesyster.
Men kva skal vi gjera med nordmann? Det er rett nok ikkje ein offisiell tittel, men skal det endrast òg? Vi kan gjera som svenskane og endra nordmann til norske. «Eg møtte to svenskar og to norskar i Spania.» Det er ei grei løysing reint språkleg. Aasmund Olavsson Vinje skreiv norsken, likeins vert det brukt mange stader på Nordmøre og i Trøndelag. Men det vil likevel stri mot norsk språktradisjon og språkkjensla mange har.
Alternativ kunne vi innføra to parallelle ord nordmann og nordkvinne, slik som ein gjer med politimann og politikvinne. Men vi treng òg ei nemning som femner om begge delar. Det enklaste er difor å vera pragmatisk i oppfølginga av vedtaket til regjeringa og godta at nokre ord ikkje eignar seg for endring. Nordmann og lensmann er blant desse orda.
Svein Gjerdåker
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Regjeringa vedtok for eit år sidan at det skal lagast kjønnsnøytrale ord for stillingar i staten. No er arbeidet kome til lensmann.
Ifylgje assisterande direktør i Politidirektoratet har dei etter «gode diskusjoner og flere forslag» enda på politiavdelingsleiar. Tittelen skal visst nok ta opp i seg «lensmennenes litt ulike organisatoriske plassering i de nye distriktene».
Kanskje det. Men det er leitt at lensmann skal ut av språket. Det er ein god og sterk tittel som knyter stillinga til historia vår og gjev innehavaren av tittelen autoritet i bygda.
Politiavdelingsleiar er derimot langt og vanskeleg å hugsa, og det vert i praksis uråd å skilja stillinga frå alle andre avdelingsleiarstillingar som måtte vera i politi- og lensmannsetaten. Ein får i det heile inntrykk av at det er ei eller anna underordna stilling styrt frå næraste by.
Å få laga gode kjønnsnøytrale avløysarord er klokt. Sjølvsagt skal det heita riksmeklar og ikkje riksmeklingsmann. Skipsfartslova og ikkje sjømannslova. Eller helsesjukepleiar og ikkje helsesyster.
Men kva skal vi gjera med nordmann? Det er rett nok ikkje ein offisiell tittel, men skal det endrast òg? Vi kan gjera som svenskane og endra nordmann til norske. «Eg møtte to svenskar og to norskar i Spania.» Det er ei grei løysing reint språkleg. Aasmund Olavsson Vinje skreiv norsken, likeins vert det brukt mange stader på Nordmøre og i Trøndelag. Men det vil likevel stri mot norsk språktradisjon og språkkjensla mange har.
Alternativ kunne vi innføra to parallelle ord nordmann og nordkvinne, slik som ein gjer med politimann og politikvinne. Men vi treng òg ei nemning som femner om begge delar. Det enklaste er difor å vera pragmatisk i oppfølginga av vedtaket til regjeringa og godta at nokre ord ikkje eignar seg for endring. Nordmann og lensmann er blant desse orda.
Svein Gjerdåker
Fleire artiklar
Familien Nerdrum ved garden i Stavern.
Foto: Agnete Brun / NRK
Ikkje alt er politikk
Politiseringa av Nerdrum-familien er påfallande i lys av kor upolitisk Nerdrum eigentleg er.
Torje Hommedal Knausgård tek mastergrad i fransk ved Universitetet i Oslo. Lea Marie Krona gjer det same i tysk. Dei har få å sitje i kollokviegruppe med.
Foto: Sigurd Arnekleiv Bækkelund
Framandspråka forsvinn
Tilgangen på framandspråk er større enn nokon gong. Likevel er det stadig færre som vil studere dei.
Teikning: May Linn Clement
Forgard i nord
Kan USA kome til å ta over Grønland med makt?
Rune Slagstad på veg inn til Finansdepartementet i november i fjor.
Foto: Dag og Tid
Fylgjene av konkurransestaten
Rune Slagstad syner korleis venstresida lenge har gløymt røtene og prinsippa sine. Der andre held seg til vande spor, gjenetablerer han vona om at vi kan finne ut av kva som er viktigast å diskutere.
Jean-Marie Le Pen døydde 7. januar, 96 år gamal.
Foto: Stephane Mahe / Reuters / NTB
Ein politisk krigar har falle
Jean-Marie Le Pen (1928–2025) vart ein nybrotsmann for all høgrepopulisme i dag.