«Fishing for litter» er ein relativt breitt omtala, statsstøtta miljøkampanje der fiskarar samlar plast og anna avfall frå fangstreiskapen og tek med til lands. Men den offentlege støtta er avgrensa til at fiskarane slepp å betala for få levera søppelet dei hentar or havet – til berre ni godkjende mottaksstader i landet.

Trass i desse vilkåra, må ein vel seia, snarare enn på grunn av dei, sanka fiskarane i fjor 175 tonn marint avfall. Det er ein svær haug på land, men det er eit piss i havet, der det kvart år blir kasta 80 millionar tonn plast åleine, seiest det.

For 2019 er «Fishing for litter» tildelt fattige to millionar kroner frå Miljødirektoratet. Det skal dekkja drift, administrasjon, avfallshandsaming, innsamling og analyse av søppelet. Diverre blir det ikkje fleire godkjende mottaksstader av ein slik sum.

Fleire har difor teke til orde for at fiskarane (og andre) burde få noko att for å levera inn denne plasten, som dei trass i alt har brukt tid, rom (ein særs avgrensa ressurs om bord i eit fiskefartøy på felt) attåt energi og arbeidskraft for å få på land.

Fredrikstad Høgre går noko lenger og ivrar for eit prøveprosjekt der òg hushald kan få pant, til dømes i form av redusert renovasjonsavgift, for å levera inn også hushaldsplast. Og kvifor ikkje, i verdas rikaste og kan hende mest plastøydande land? Det står ikkje på pengar, lèt det til, men på prinsipp:

«Regjeringen støtter ikke et slikt forslag. Til dels vil det kunne være i strid med det grunnleggende prinsippet om at forurenser skal betale. En belønningsordning vil dessuten være svært kostnadskrevende og kan undergrave den frivillige innsatsen. Det er i tillegg vanskelig å forebygge misbruk av en slik ordning da det ved innlevering er vanskelig å vurdere hvor avfall kommer fra», heiter det i Stortingsmelding 45.

Dette er ei underleg grunngjeving om det no er sant at plasten er i ferd med å fortrengja fisken frå havet, og at regjeringa vil gjera noko med det. Kvifor ikkje heller sjå havplasten som den ressursen han bør vera ­– så me kan følgja vanen og instinktet vårt for å driva rovdrift på han på industrielt vis?

Johan Brox