Vindkraft til bry
Den norske vindkraftutbygginga har vore særs dårleg planlagd og utgreidd. Mange utbyggingar verkar forhasta og ikkje godt nok forankra i lokalmiljøa. Det verkar nærast som om mange av kommunane ikkje var oppgåva si vaksne då dei inngjekk avtale om utbygging. Konsekvensane ser vi no der utbyggingane skapar stor motstand lokalt.
Det er nok av døme på ein manglande overordna politikk: Mange av dei godkjende vindkraftprosjekta er vedtekne trass i at fleire offentlege institusjonar har hatt sterke innvendingar mot utbygginga.
I motsetnad til vasskraftverka betalar vindkraftselskapa korkje konsesjonsavgift, grunnrenteskatt eller naturressursskatt. Dette er særleg problematisk av di utanlandske selskap i dag eig 50 prosent av vindkraftverka. Og trenden er klar: Mellom 2018 og 2020 var så mange som 16 av 18 nye anlegg eigde av utanlandske selskap. Det treng ikkje vera eit problem i seg sjølv, men den store utanlandske eigardelen burde i så fall vore del av ein aktiv strategi frå Stortinget. Det kan vi ikkje sjå er tilfellet.
Dessutan medfører vindturbinane store naturøydeleggingar og mykje støy, og ikkje minst skapar dei ei stor visuell forsøpling. Det siste er eit poeng som styresmaktene må ta langt meir alvorleg enn dei har gjort, for det er ei stor ulempe å få ei rekkje vindturbinar på eit høgdedrag i den nære synsranda.
Mange lokalmiljø kunne kanskje ha forsona seg meir med den visuelle øydelegginga om ein visste at vindparkane skapte mange varige arbeidsplassar og gode inntekter til heimkommunen. Men vindkraftverka har særs gunstige avskrivingsreglar, og lite av overskotet frå vindkraftproduksjonen hamnar lokalt eller nasjonalt.
Det er avgjerande no at heile den norske vindkraftpolitikken vert drøfta og gjennomgått på nytt. Målet må vera at den framtidig vindkraftutbygginga får ei grundigare konsekvensutgreiing, og at ein tek meir omsyn til lokalmiljøa enn det vi har sett til no.
Svein Gjerdåker
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Den norske vindkraftutbygginga har vore særs dårleg planlagd og utgreidd. Mange utbyggingar verkar forhasta og ikkje godt nok forankra i lokalmiljøa. Det verkar nærast som om mange av kommunane ikkje var oppgåva si vaksne då dei inngjekk avtale om utbygging. Konsekvensane ser vi no der utbyggingane skapar stor motstand lokalt.
Det er nok av døme på ein manglande overordna politikk: Mange av dei godkjende vindkraftprosjekta er vedtekne trass i at fleire offentlege institusjonar har hatt sterke innvendingar mot utbygginga.
I motsetnad til vasskraftverka betalar vindkraftselskapa korkje konsesjonsavgift, grunnrenteskatt eller naturressursskatt. Dette er særleg problematisk av di utanlandske selskap i dag eig 50 prosent av vindkraftverka. Og trenden er klar: Mellom 2018 og 2020 var så mange som 16 av 18 nye anlegg eigde av utanlandske selskap. Det treng ikkje vera eit problem i seg sjølv, men den store utanlandske eigardelen burde i så fall vore del av ein aktiv strategi frå Stortinget. Det kan vi ikkje sjå er tilfellet.
Dessutan medfører vindturbinane store naturøydeleggingar og mykje støy, og ikkje minst skapar dei ei stor visuell forsøpling. Det siste er eit poeng som styresmaktene må ta langt meir alvorleg enn dei har gjort, for det er ei stor ulempe å få ei rekkje vindturbinar på eit høgdedrag i den nære synsranda.
Mange lokalmiljø kunne kanskje ha forsona seg meir med den visuelle øydelegginga om ein visste at vindparkane skapte mange varige arbeidsplassar og gode inntekter til heimkommunen. Men vindkraftverka har særs gunstige avskrivingsreglar, og lite av overskotet frå vindkraftproduksjonen hamnar lokalt eller nasjonalt.
Det er avgjerande no at heile den norske vindkraftpolitikken vert drøfta og gjennomgått på nytt. Målet må vera at den framtidig vindkraftutbygginga får ei grundigare konsekvensutgreiing, og at ein tek meir omsyn til lokalmiljøa enn det vi har sett til no.
Svein Gjerdåker
Fleire artiklar
Familien Nerdrum ved garden i Stavern.
Foto: Agnete Brun / NRK
Ikkje alt er politikk
Politiseringa av Nerdrum-familien er påfallande i lys av kor upolitisk Nerdrum eigentleg er.
Torje Hommedal Knausgård tek mastergrad i fransk ved Universitetet i Oslo. Lea Marie Krona gjer det same i tysk. Dei har få å sitje i kollokviegruppe med.
Foto: Sigurd Arnekleiv Bækkelund
Framandspråka forsvinn
Tilgangen på framandspråk er større enn nokon gong. Likevel er det stadig færre som vil studere dei.
Teikning: May Linn Clement
Forgard i nord
Kan USA kome til å ta over Grønland med makt?
Rune Slagstad på veg inn til Finansdepartementet i november i fjor.
Foto: Dag og Tid
Fylgjene av konkurransestaten
Rune Slagstad syner korleis venstresida lenge har gløymt røtene og prinsippa sine. Der andre held seg til vande spor, gjenetablerer han vona om at vi kan finne ut av kva som er viktigast å diskutere.
Jean-Marie Le Pen døydde 7. januar, 96 år gamal.
Foto: Stephane Mahe / Reuters / NTB
Ein politisk krigar har falle
Jean-Marie Le Pen (1928–2025) vart ein nybrotsmann for all høgrepopulisme i dag.