Kurt Schwitters på Hjertøya
Merzbau på Hjertøya.
Foto: Ismene
Hjertøya er den største av Moldeholmane, ei idyllisk øy for bading og friluftsaktivitetar. Her ligg også den vesle steinbua som den tyske kunstnaren Kurt Schwitters (1887–1948) budde i på 1930-talet. I 1932 leigde han denne potetkjellaren på tolv kvadratmeter på ein tidlegare husmannsplass. Her ville han vere med kone og son om somrane.
Han utbetra husværet på enklast vis, med takpapp og 100 brukte margarinkassar. I tillegg til å ordne seg med vedomn, sengeplassar og slikt ein treng i kvardagen, gjorde han bygget om til eit kunstprosjekt. Schwitters hadde lenge arbeidd med noko han kalla merz-bilde, der papirfragment frå allslags trykksaker var monterte saman til kollasjar. På liknande vis smykka han steinhytta med tette lag av avisutklipp, bilde og dokument, til ei såkalla Merzbau.
Det sterkt eksperimenterande og radikale uttrykket låg fjernt frå kunstmiljøet i Noreg. Schwitters vart nok sett på som ein framand fugl i Romsdalen. Den allsidige kunstnaren var oppteken av norsk natur, og han måla mange landskap i meir tradisjonell stil. Denne delen av kunstnarskapet fall betre i smak og sikra han ei viss inntening også i Noreg.
I fleire år var han på Nordvestlandet i kortare opphald, men den politiske situasjonen i heimlandet skulle endre dette. Over nyttår 1937 fekk Schwitters beskjed om at Gestapo ønskte ein samtale. Då slo han seg ned på Hjertøya, fram til han ?ykta frå Noreg i 1939.
Hytta vart ståande utan tilsyn i 50 år. Først i 2015 vart det unike interiøret konservert og teke vare på i eit eige Schwitters-rom i Romsdalsmuseet i Molde.
Men steinhytta står att på den vesle husmannsplassen, saman med ein kopi av den store merzsøyla han hadde reist her. Hytta er open, og du kan gå inn og sjå kor smått det er. Tenk, her budde ein av Europas kjende ekspresjonistar.
Eva Furseth
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Hjertøya er den største av Moldeholmane, ei idyllisk øy for bading og friluftsaktivitetar. Her ligg også den vesle steinbua som den tyske kunstnaren Kurt Schwitters (1887–1948) budde i på 1930-talet. I 1932 leigde han denne potetkjellaren på tolv kvadratmeter på ein tidlegare husmannsplass. Her ville han vere med kone og son om somrane.
Han utbetra husværet på enklast vis, med takpapp og 100 brukte margarinkassar. I tillegg til å ordne seg med vedomn, sengeplassar og slikt ein treng i kvardagen, gjorde han bygget om til eit kunstprosjekt. Schwitters hadde lenge arbeidd med noko han kalla merz-bilde, der papirfragment frå allslags trykksaker var monterte saman til kollasjar. På liknande vis smykka han steinhytta med tette lag av avisutklipp, bilde og dokument, til ei såkalla Merzbau.
Det sterkt eksperimenterande og radikale uttrykket låg fjernt frå kunstmiljøet i Noreg. Schwitters vart nok sett på som ein framand fugl i Romsdalen. Den allsidige kunstnaren var oppteken av norsk natur, og han måla mange landskap i meir tradisjonell stil. Denne delen av kunstnarskapet fall betre i smak og sikra han ei viss inntening også i Noreg.
I fleire år var han på Nordvestlandet i kortare opphald, men den politiske situasjonen i heimlandet skulle endre dette. Over nyttår 1937 fekk Schwitters beskjed om at Gestapo ønskte ein samtale. Då slo han seg ned på Hjertøya, fram til han ?ykta frå Noreg i 1939.
Hytta vart ståande utan tilsyn i 50 år. Først i 2015 vart det unike interiøret konservert og teke vare på i eit eige Schwitters-rom i Romsdalsmuseet i Molde.
Men steinhytta står att på den vesle husmannsplassen, saman med ein kopi av den store merzsøyla han hadde reist her. Hytta er open, og du kan gå inn og sjå kor smått det er. Tenk, her budde ein av Europas kjende ekspresjonistar.
Eva Furseth
Fleire artiklar
Teikning: May Linn Clement
Krigen er ei ufatteleg ulukke for Ukraina. Men også for Russland er det som skjer, ein katastrofe.
Tusen dagar med russisk katastrofe
KrF-leiar Dag Inge Ulstein får ikkje Stortinget med seg på å endre retningslinjene for kjønnsundervisning i skulen.
Thomas Fure / NTB
Utfordrar kjønnsundervisninga
Norske skulebøker kan gjere elevar usikre på kva kjønn dei har, meiner KrF-leiar Dag Inge Ulstein.
Jens Stoltenberg gjekk av som generalsekretær i Nato 1. oktober. No skal han leie styringsgruppa for Bilderberg-møta.
Foto: Thomas Fure / NTB
Jens Stoltenberg blir partyfiksar for Bilderberg-møta, ein institusjon meir i utakt med samtida enn nokon gong.
Den rumenske forfattaren Mircea Cartarescu har skrive både skjønnlitteratur, lyrikk og litterære essay.
Foto: Solum Bokvennen
Mircea Cărtărescu kastar eit fortrolla lys over barndommen i Melankolien
Taiwanarar feirar nasjonaldagen 10. oktober framfor presidentbygget i Taipei.
Foto: Chiang Ying-ying / AP / NTB
Illusjonen om «eitt Kina»
Kina gjer krav på Taiwan, og Noreg anerkjenner ikkje Taiwan som sjølvstendig stat. Men kor sterkt står argumenta for at Taiwan er ein del av Kina?