Den Nationale Scene, Teaterkjelleren

Edward Albee:

Kven er redd for Virginia Woolf?

Omsetting og regi: Svein Sturla Hungnes
Scenografi og kostyme: Anne Karine Skåtun

Av samlivskriser i dramalitteraturen er få stykke meir intenst destruktive enn denne snart 60 år gamle klassikaren. Dei to hovudpersonane, Martha (Ragnhild Gudbrandsen) og George (Per Frisch), er knapt komne innanfor døra heime før dei gyv laus på kvarandre med verbale finter og sårande kommentarar.

Betre blir det ikkje då dei får nattleg besøk av det unge ekteparet Nick (Pål Rønning) og Honey (Reny Gaassand Folgerø). Nick er ein mann som trur at om han blir kjend med dei rette folka og seier dei rette tinga, vil han raskt nå toppen. Men hos Martha og George får han røyne at han er kommen til feil folk. Han og kona blir nytta som reiskapar i ein intern kamp på liv og død. Spelet gjestane blir involverte i, er ikkje for amatørar.

George kan vere uvennleg med Nick, vri på alt han seier, misforstå med vilje eller gjenta utsegna hans på komisk måte og slik nedverdige han. Men det er i konfrontasjonane med Martha dei etsande kommentarane verkeleg får giftsmak. Der ho berre er vulgær, ufin og høgrøysta, men drepande nok i åtaka sine, har han omskapt nederlaget sitt til verbal finesse. Infamitetane står i kø, og han avleverer dei med den største presisjon.

Illusjon

Dei kan drepe kvarandre med ord, rive kvarandre i stykke, men til slutt går hat og kjærleik opp i den høgare eininga som heiter gjensidig avhengigheit. For i dei mislukka liva sine deler dei ein illusjon – om sonen dei har dikta opp fordi dei ikkje kunne få barn. Og før det alkoholdynka nachspielet er omme, er også denne livsløgna torpedert.

Når George til slutt tek livet av fantasisonen, er det ikkje berre liksomlivet deira han punkterer, men også The American Dream. For namna på ekteparet er ikkje tilfeldig valt, dei er eit ekko av landsfader George og Martha Washington.

Strålande

Ragnhild Gudbrandsen er strålande som Martha, full av all gifta som gjer henne så farleg. Men her når Per Frisch endå større høgder. Hans George er farlegare fordi han er stillare, meir etsande inderleg og hundre prosent presis i kvar einaste replikk og gest. Du merkar viljen til å såre før han har opna munnen.

Samspelet mellom dei to er av høg klasse, der taiminga av replikkar, mimikk og rørsler aldri sviktar. I denne sanktveitsdansen blir Nick og Honey sporvar. Dessutan har regissør Hungnes gjort henne til meir av ein bimbo enn Albee legg opp til. Og i mangelen på litt comic relief i eit to–tre timars scenisk mareritt, gjer han henne til eit hysterisk null, ein karikatur som òg representerer eit stilbrot. Men sjølv ikkje dette feilgrepet kan øydeleggje inntrykket av ei sterk framsyning med framifrå skodespelarprestasjonar.

Jan H. Landro

Jan H. Landro er journalist og fast skribent i Dag og Tid.