Den Nationale Scene, Store Scene

David Bowie og Enda Walsh:

Lazarus

Omsett av Frode Grytten
Regi: Stefan Larsson
Scenografi: Sven Haraldsson
Filmregi: Andrea Grettve
Musikalsk ansvar: Helge Lilletvedt
Kostyme: Ane Aasheim

Å lage ei framsyning bygd på ikoniske David Bowies musikk kan aldri gå gale. Det gjer det heller ikkje her, men særleg dristig er det ikkje. Regissør og teatersjef Stefan Larsson har valt å lage film av historia, filma i sanntid. På eit filmlerret som dekkjer heile sceneopninga, får vi sjå det skodespelarane gjer bak lerretet.

Slik skal det jo vere i norsk teater no, og lenge fungerer det fint. Vi vinn nærleik til hovudpersonen og opplever strevet og kampane hans på kloss hald. Men etter ein times tid får Larsson det føre seg at han vil imponere oss med det fine og avanserte tekniske apparatet som har gjort denne oppsettinga mogleg.

Heilt greitt, det. Men resten av framsyninga blir vi ikkje kvitt det. Då skal alt som skjer på scenen, synast fram i dobbelt perspektiv. Eg kan ikkje sjå at denne teknologiske forelskinga tilfører opplevinga noko som helst anna enn forstyrring. Men det får sjølvsagt ein tilleggseffekt når den aller siste scenen skjer etter at lerretet er heva, og vi møter det «røynlege» livet.

Gammalt og nytt

Lazarus er eit prosjekt eg trur kan ha levd med David Bowie i alle høve sidan han spelte hovudrolla som det menneskeliknande romvesenet Thomas Newton i filmatiseringa av Walter Tevis’ sci-fi-roman The Man Who Fell To Earth i 1976. Musikalen, som er eit slags framhald av romanen frå 1963, var det siste Bowie rakk å lage før han døydde av kreft i 2016.

Berre nokre få av songane er nyskrivne, dei fleste er frå 1970–80-åra. Det eg opplever som den svakaste delen av framsyninga, er historia Enda Walsh har spunne i forlenginga av romanen til Tevis. Samanhengen mellom forteljinga hans og songtekstane til Bowie er ikkje alltid god.

Her møter vi ein forfylla Thomas Newton, nyansert og godt tolka av Bjørn Willberg Andersen, i «undik» og undertrøye, på fåfengd jakt etter nokon som kan hjelpe han tilbake til planeten han kom frå, Anthea. Det er ikkje lenger tale om å hente vatn til tørkeråka medskapningar, men berre å komme seg vekk frå jorda, som har øydelagt han. Og det er ikkje så vanskeleg å skjøne.

Draum og røyndom

Handlinga utspeler seg ein stad mellom draum og røyndom, og hjelparen frå eg veit ikkje kvar, Jenta (Amelie Isungset Agbota), har akkurat dei kvalitetane som får ein til å tru at ho ikkje høyrer heime nokon stad. Mindre av dette har ikkje den gåtefulle Valentine. Slik Kristian Berg Jåtten speler denne skapnaden, står han fram som ei skremmande utgåve av ein varmt smilande drapsmann (som han jo òg er).

Musikken til David Bowie krev både kraft og poetisk innleving. Krafta syter framfor alle Bjørn Willberg Andersen for, men også dei andre demonstrerer fine vokalevner. Og bak står sju musikarar, stødig leia av Helge Lilletvedt.

Om repertoarvalet ikkje osar av djervskap, undrar det meg litt at Den Nationale Scene korkje har vilja omsetje songtekstane eller eller syne dei over scenen. Framsyninga er vel ikkje meint berre for Bowie-fans?

Jan H. Landro

Jan H. Landro er forfattar, journalist og fast teatermeldar i Dag og Tid.