Den Nationale Scene, Malersalen

Jon Fosse:

Nokon kjem til å kome

Regi, scenografi og kostyme: Terje Skonseng Naudeer
Lysdesign: Gyril Høgberg
Lyddesign/komponist: Kjetil Schjander Luhr

Nokon kjem til å kome er ikkje berre det første stykket Jon Fosse skreiv (i 1992, først oppført i 1996), det er òg det desidert mest spelte med over hundre oppsetjingar over heile verda, og såleis ein Fosse-klassikar. Etter at Kai Johnsen på Det Norske Teatrets Scene 2 i 2019 sette opp dette kammerspelet svært minimalistisk, ved at mykje av handlinga fekk utfalde seg i mørket på ein nesten naken scene, blir ei ny oppsetjing litt som å hoppe etter Wirkola. Men regissør Terje Skonseng Naudeer har valt ein meir konvensjonell veg, og han får det til å funke godt.

Sjalusi

Han (Pål Rønning) og Ho (Reidun Melvær Berge) vil trekkje seg tilbake frå verda og leve i isolasjon og dyrke kjærleiken sin, vere «åleine saman». Til det føremålet har dei kjøpt eit gammalt hus heilt ute ved kysten – i denne oppsetjinga markert med måseskrik og bølgjer som slår mot stranda.

Men alt utgangspunktet peikar mot korleis dette vil gå; han er tjue år eldre enn henne. Og den stadige insisteringa hennar i byrjinga på at nokon kjem til å kome, at dei aldri vil få vere åleine, signaliserer det same. Kanskje har Han rett i at Ho vil at nokon skal kome? Denne «nokon» materialiserer seg snart i form av Mannen (Kristian Berg Jåtten), han som har selt dei det noko forfalne huset dei står i ferd med å flytte inn i.

Då er eit skeivt trekantdrama i gang, skeivt fordi sterk sjalusi flammar opp i Han og gjer at Han ikkje vil ha noko med Mannen å gjere, men sjølvsagt likevel lever med i alt som blir sagt og gjort. Slik blir dette på ny ei erkjenning av den sanninga Thomas Mann sette så presist ord på i kortromanen Tonio Kröger: «Den som elsker mest er den underlegne og må lide.»

Uro

I byrjinga er Ho den engstelege og urolege, Han tilsynelatande den trygge som heile tida forsikrar henne om at dei er åleine, og at ingen vil kome. Men etter kvart som sjalusien veks i Han, er det som om rollene blir bytte om. No er det Ho som må forsikre Han om at Mannens nærvær ikkje har noko å seie. Der Han først strauk Ho avvæpnande over kinnet, er det no Ho som gjer det med Han. Men Mannen, ein kar på hennar alder, har ei farleg utstråling og sterkt sjølvmedvit…

Etter ei litt stilleståande opning tek spelet seg opp. Trass i litt kroppsleg stivleik maktar Berge å gi talande uttrykk for den uroa som synest fylle henne, frykta for at nokon kjem. Her gjer ho ein av dei finaste rolleprestasjonane sine. Pål Rønning verkar først litt monoman der han går kring og forsikrar om at alt er bra, og så snur heilt om. Men han gir overtydande uttrykk for det som skjer i Han. Kristian Berg Jåtten har ei mindre, men likevel heilt sentral rolle, som han meistrar godt. Det er noko med røysta hans som kan gjere deg uroleg, få deg til å lure på om det han seier, er eit trugsmål eller berre ei nøktern konstatering. Nett det dette stykket krev.

Jan H. Landro

Jan H. Landro er forfattar, journalist og fast teatermeldar i Dag og Tid.