Nationaltheatret, Amfiscenen

Arne Lygre:

Meg nær

Regi: Sigrid Strøm Reibo
Scenografi og kostyme: Katrin Nottrodt

Arne Lygre har lenge vore eit internasjonalt teaternamn, men har kanskje ikkje hatt det same gjennomslaget her heime. Med sitt nye stykke, Meg nær, markerer han seg på eit nivå som i norsk samtidsteater berre kan samanliknast med Jon Fosse. Når teksten i tillegg har funne framifrå tolkarar i regi og spel, blir det ei teateroppleving vi altfor sjeldan møter på norske teaterscener.

Eksistensielt drama

I ein scenografi som minner om ein byggjeplass, utspeler eit eksistensielt drama seg mellom flytande identitetar og flytande personlegdommar. Som vanleg hos Lygre, og til liks med Fosse, har ikkje personane namn, berre funksjonar. Og sjølv om manuset nemner hovudpersonen «Hun» og seks andre personar, er berre fire skodespelarar med i oppsetjinga. Dei tre andre vekslar heile tida kvar mellom to funksjonar, og dei rører seg saumlaust mellom desse. Samstundes er heller ikkje kvinna i hovudrolla berre «Hun», i alle høve ikkje ei påliteleg «Hun», for ho har ingen vanskar med å motseie seg sjølv frå den eine setninga til den neste.

Forklaringa kan vere så enkel som at det ikkje finst noko «deg sjølv». I alle høve seier hovudpersonen: «Deg selv er bare det dine omgivelser har latt deg forstå at du er.» Ein sosial konstruksjon, med andre ord.

Tittelens nærleik er problematisk. For der hovudpersonen søkjer nærleik, finn ho han ofte ikkje. Motsett skaper ho avstand til dei som vil vere nær henne. Slik går det i hovudsak dialogdrivne relasjonsstykket i rørsler ikring ei eksistensiell uro som aldri finn si løysing. Og vel heller ikkje skal det.

I dei seinare stykka sine har Arne Lygre flytta scenetilvisingane over i replikkane, slik at svært mange replikkar i denne framsyninga opnar med «Jeg sier». I tidlegare stykke har dette grepet kunna opne rom inn til personane, men det fungerer ikkje heilt slik her. Det blir litt monotont, men kan vere meint som eit spel med tittelen, for i dette stykket kjennest det for meg som om det skaper litt distanse.

Kjersti Botn Sandal har dei siste åra synt kunstnarleg vokster i takt med oppgåvene teateret har gitt henne. Her er det tale om identitetar som endrar seg i møte med andre identitetar, og Sandal får fint fram denne menneskelege vekslinga i eit spel med innslag av naivitet. Som «en fremmed» og «en annen fremmed» dokumenterer Anne Krigsvoll si allsidige dugleik som skodespelar. Utan fakter av noko slag går ho frå å vere ei trygg, tenksam kvinne til å bli ein ung gut. Også Trond Espen Seim og Kim S. Falck-Jørgensen gir overtydande liv til dobbeltrollene sine.

Presisjon

Heile framsyninga er som ein roleg ballett, der orda, replikkane, meir enn personane sjølve, utfører dansande rørsler. Sigrid Strøm Reibos varsame regi set dei største krav til samspel og timing, og dei fire på scena følger opp med stor presisjon.

Jan H. Landro

Jan H. Landro er journalist og fast skribent i Dag og Tid.