Georg Johannesen

Hans Marius Hansteen

Det er kome fleire motinnlegg til Kaj Skagen sitt lange stykke om Georg Johannesen i Dag og Tid 4. november. Eg for min del vil peika på at Skagen har eitt godt poeng, som han diverre ser ut til å ha misforstått. Kaj Skagen skriv: «Når ein les Fidjestøls biografi, vert ein slått av korleis lærarrolla står fram som det mest varige draget i Georg Johannesens verksemd, og korleis han med rettleiinga til Ars moriendi nærast vil vera lyrikklærar òg når han skriv dikt sjølv.»

Det er på sin plass å trekkja fram lærarrolla, og nettopp som eit varig drag i verksemda. Georg Johannesen var lærar av yrke («norsklærar på norsklærarskulen», sa han gjerne). Det er ikkje noko påfallande i at ein lærar har elevar; litt meir påfallande at desse vert omtalte med gamalvorne ord, som «disiplar» eller «læresveinar», men det får stå for rekninga til dei som skriv slik. Også andre viktige og karismatiske lærarar ved Universitetet i Bergen, som Stein Rokkan og Fredrik Barth, er stundom blitt omtalte i liknande vendingar, utan at dette naudsynlegvis skal vera nedsetjande.

Kor som er: Vi var mange som oppfatta Georg Johannesen som lærar, slik såg han også på seg sjølv, og slik er det framleis mogleg å lesa det han skreiv. Å skriva og å omsetja dikt er å læra å skriva dikt, og såleis er alle som gjev ut lyrikk, også lyrikklærarar anten dei veit det eller ikkje: Dei gjev døme på korleis å bruka språket. Titlar som Ars moriendi og Ars vivendi gjev i seg sjølv klåre hint om at Georg Johannesen med vitande og vilje skreiv seg inn i ein didaktisk tradisjon. Læredikt vender seg til læreviljuge; det gjeld òg lærestykke i prosa, så som essay og lærebøker.

Georg Johannesen venta ikkje, og ynskte heller ikkje, at elevane skulle vera samde med han. Derimot meinte han at ein undervisningssituasjon har til føresetnad at lærar og elev deler ein vilje til å læra, noko som òg gjeld den forma for langsam fjernundervisning som lesing og skriving utgjer.

Hans Marius Hansteen er dr.art. og førstelektor ved Institutt for filosofi og førstesemesterstudiar ved Universitetet i Bergen.