SPRÅK

VIBEKE ROGGEN

HILDE SEJERSTED

OSLO

Per Velde har eit innlegg i avisa 15. desember med tittelen «Om latin i engelsk». Dette er ein kommentar til eit tidlegare intervju med underteikna om vår nye bok Litt latin: Romerriket falt for 1500 år siden, men latinen lever! Vi er glade for at boka vekker debatt og interesse frå første stund, og vil gjerne svare.

Romarane sa som kjent Britannia. Kan ein likevel seie England før anglarane kom til øyriket og gav det namnet sitt? Sant nok, det er anakronistisk, men ikkje heilt gale heller, etter vår meining, når ein gir ei stutt framstilling.

Og korleis kunne romarane ha nokon varig språkleg påverknad på engelsk? Urinnbyggarane sitt språk var jo ikkje engelsk, men keltisk, og det var ikkje mykje latin som kom inn i engelsk gjennom keltisk. Det kan vi ikkje seie imot, men ein viss påverknad var der. Til dømes kan vi sjå spor av romerske militærleirar (castra) i stadnamn som Manchester, Leicester og Lancaster, og i namn som Gatwick og Norwich finn vi att det latinske ordet vicus, som tyder landsby. Ord som pound, mile, wine, cook og kitchen lever òg frå den tida.

Mykje meir latin kom inn i engelsk i samband med kristninga av englendarane om lag i år 600. Vi unnar oss å gjengi ein anekdote om folkenamnet deira: Pave Gregor I la merke til nokre lyshåra gutar på ein slavemarknad i Roma, og spurde kva folk dei var av. Svaret var: Angli. Då kommenterte paven at det høvde godt, for andleta deira likna angeli (englar). Det vert sagt at det var denne hendinga som inspirerte han til å sende ein misjonær til England i år 595. Som dei seier på italiensk: Si non è vero, è ben’ trovato – om det ikkje er sant, er det vel oppdikta!