Per Anders Todal

Peranders@dagogtid.no

Det siste dryge halvåret har kring 40 kommunar teke kontakt med Norsk Kjernekraft, fortel Sunniva Rose. Ho er kommunikasjonsdirektør i Norsk Kjernekraft og har doktorgrad i kjernefysikk.

– Kommunane kontaktar oss for å lære meir om kjernekraft, og fleire av dei har inngått ein samarbeidsavtale med oss. Det dei har sams, er at dei anten slit med krafttilgang i dag eller kjem til å gjere det i framtida, seier Rose.

– Om kommunane må seie nei til ny industrietablering på grunn av kraftmangel, får det store konsekvensar. Og mange stader er det motstand mot å byggje ned natur med vindkraftverk.

– Eventuelle kjernekraftverk er høgt opp og langt fram. Det står ikkje selskap klare til å levere slike kraftverk berre kommunane stiller med tomter?

– Nei, men det må vere reell interesse lokalt om vi skal kunne gjere det. Eg synest ikkje det er rart å involvere kommunane tidleg. Debatten om kjernekraft i Noreg kjem nedanfrå og opp, seier Rose.

–?Inntil nyleg var det eit vanleg argument at «ingen ønskjer å ha eit kjernekraftverk i kommunen sin». Men kanskje det viser seg at ganske mange ønskjer det?

Tidsskjema

– Den typen kraftverk selskapet dykkar vil kjøpe, er enno ikkje ferdig utvikla. Når trur du ein SMR kan stå ferdig i Noreg?

– Eg trur vi kan levere straum frå små, modulære reaktorar i Noreg om ti år, om dette får sterk oppslutnad. Om det blir meir motstand, tek det kanskje 15 år.

I tillegg kjem det an på kor raskt den tekniske utviklinga går. Norsk Kjernekraft vurderer fleire ulike leverandørar som er i utviklingsfasen med små, modulære reaktorar, fortel Rose.

– Hitachi planlegg å ha sin første SMR i drift i 2028, Rolls-Royce reknar med å klare det i 2031. Sidan planen er å serieprodusere reaktorane, er bygginga venta å gå raskare etter kvart. Dei første reaktorane kan ta tre–fire år å byggje, seinare kan det gå ned til to–tre år.

– Kjernekraft er ikkje billeg straum. Har ordførarane de er i kontakt med, realistiske forventingar til kva krafta dykkar kjem til å koste?

– Vi opererer med ein pris på 60 øre per kWh frå kraftverka vi vil byggje. Straumprisen er jo bestemt av marknaden. Om vi byggjer for dyrt, er det vårt problem. Men det er viktig at politikarane vi snakkar med, har eit realistisk bilete av kostnadene. Det prøver vi å gje dei. Eg har inntrykk av at ordførarane er edruelege og jobbar seriøst med dette.

–?Det er normalt at nye kjernekraftverk endar opp med å koste langt meir enn budsjettert?

– Ja, det er difor vi vil satse på serieproduserte kraftverk. Det nye kraftverket i Finland var det første av sitt slag, tok 20 år å byggje og gjekk langt over budsjett. Men i land som har bygd fleire store kraftverk rett etter kvarandre, har prisen gått ned undervegs. Det fjerde kraftverket kosta kanskje berre halvparten så mykje som det første.

Folkemøte

– Kva kan Norsk Kjernekraft få ut av samarbeid med kommunane i denne fasen? Blir dei i praksis ein slags lobbyistar for dykk?

– Det vil eg ikkje seie. Men det må vere eit ønske lokalt om å få eit kjernekraftverk. Vi var på eit folkemøte om kjernekraft i Aure i vår, med foredrag, spørsmål og diskusjon, og kommunen fasiliterte møtet. No skal vi ha eit tilsvarande møte i Heim. Det er viktig at kommunane er med på dette. Det ville verka meir shady (tvilsamt, red.merk.) om det berre var vi som kom, seier Rose.

Ho understrekar igjen at Norsk Kjernekraft er avhengige av samarbeid med lokalsamfunna for å lukkast.

– Om du prøver å træ slike ting ned over hovudet på folk, kan det slå attende. Da Sverige skulle etablere eit nytt deponi for radioaktivt avfall, jobba styresmaktene mykje med å involvere lokaldemokratiet. I vertskommunen for deponiet er no 80 prosent av innbyggjarane positive.