May Linn Clement får prisen i lag med Morten Mørland og Marvin Halleraker.
Fritt Ords Pris går til teiknarane Morten Mørland, May Linn Clement og Marvin Halleraker. Foto: Håkon Mosvold Larsen/NTB, Linda Næsfeldt/Samfoto og Sandra Haukanes Solesvik
Avisteiknar Marvin Halleraker på Tegnerforbundet i Oslo i 2018. Foto: Håkon Mosvold Larsen / NTB
Fritt Ords Pris 2025 går til teiknarane Marvin Halleraker, Morten Mørland og Dag og Tids eigen teiknar og skribent, May Linn Clement. Dei tre får prisen for å teikne samfunnskritisk og politisk satirisk i ei tid der satireteikninga er under press.
Fritt Ords styreleiar Grete Brochmann viser i grunngjevinga til at det i år er 20 år sidan karikaturstriden braut ut, der teikningar av profeten Muhammed førte til vald og drap fleire stader i verda. Det er også 10 år sidan terrorangrepet på Charlie Hebdo-redaksjonen.
«I dagens urolige nyhetsbilde er tegningen et uttrykk som treffer autokraters svake sider, med den konsekvens at tegninger blir sensurert og tegnere forfulgt», seier ho.
Juryen løftar fram Halleraker (62) som ein sterk norsk satirikar med røter i Bergens Tidende og Aftenposten, Mørland (46) som ein usentimental og klassisk politisk teiknar med base i The Times og VG, og Dag og Tids eigen Clement (39), som kombinerer politikarportrett med eksistensiell refleksjon.
«Satire provoserer og kan skape debatt, men også refleksjon og ettertanke. Sjangeren viser ytringsfrihetens utfordringer i konsentrert form. Det gjør den spesielt verdifull og verneverdig i en tid med politisk usikkerhet og uro», seier styreleder Brochmann.
Morten Mørland er kjend for politiske karikaturteikningar i The Times. Biletet er frå kontoret hans i London. Foto: Linda Næsfeldt/Samfoto
– I ei tid der fleire aviser kuttar å trykkje maktkritiske teikningar, er det stort å få ein pris for nettopp satireteikningar. Eg er privilegert som er fast tilsett og ein del av noko større. Å vera satireteiknar utan ein redaksjon i ryggen er ein sårbar situasjon som eg neppe vil stå i, seier May Linn Clement.
Fritt Ord skriv i nyhendemeldinga at satireteikninga medverkar til å forme kollektiv identitet i eit land på same tid som ho representerer eit skeivt blikk på dei felles verdiane. Ho utfordrar autoritetar og bidreg til debatt og kritikk av fenomen i samtida. Samtidig er satireteikninga under press frå fleire hald. Dårleg medieøkonomi fører til at teiknarar vert nedprioriterte. Og det finst døme på at kontroversielle og kvasse teikningar har skapt så sterke reaksjonar at redaktørar og aviseigarar har refusert og sagt opp teiknarar.
– Eg lurer av og til «kor lenge kan eg eigentleg halde på med dette?» – framtida manglar ikkje på utfordringar for denne kunstforma. Med denne prisen får den rike satireteiknetradisjonen i Noreg ein puff inn i framtida, seier Clement.
Prisen på 600.000 kroner og ein statuett laga av Nils Aas er Fritt Ords høgaste utmerking.
