Kval og klima
Les også
Ole Arve Misund.
Foto: Jan Roald
Farvel til det gamle klyngetunet
Les også
Klima- og miljøminister Espen Barth Eide ved Troll-stasjonen under befaringa sist veke. Ein ny stasjon er venta å koste mellom to og tre milliardar.
Foto: Jo Randen / KLD
Dyre draumar i Dronning Maud Land
Les også
Ole Arve Misund.
Foto: Jan Roald
Farvel til det gamle klyngetunet
Les også
Klima- og miljøminister Espen Barth Eide ved Troll-stasjonen under befaringa sist veke. Ein ny stasjon er venta å koste mellom to og tre milliardar.
Foto: Jo Randen / KLD
Dyre draumar i Dronning Maud Land
I 1890-åra byrja norske fangstfolk og oppdagarar å ta del i utforskinga av Antarktis. I januar 1895 gjekk ei gruppe på åtte mann frå kvalfangstskipet «Antarctic» i land på Kapp Adare, og vart kanskje dei første som sette føtene på kontinentet. Fire år seinare var det sju nordmenn blant dei ti deltakarane i den første overvintringa i Antarktis. (Men ekspedisjonen bar namnet The British Antarctic Expedition.) Og i 1911 nådde ekspedisjonen til Roald Amundsen Sørpolen.
I mellomkrigstida fekk den norske kvalfangsten i Sørishavet og det sørlege Atlanterhavet stort omfang. Og det var omsynet til kvalfangarane som dreiv Noreg til landnåmet i sør. Bouvetøya vart erklært som norsk biland 1929, i 1931 kom kravet på Peter I øy, og i 1939 annekterte Noreg Dronning Maud Land i all hast, fordi Tyskland var i ferd med å gjere det same. Dette vart grunngjeve med norske oppdagingsferder i denne delen av Antarktis i 1920- og 30-åra.
Dronning Maud Land er eit enormt kakestykke, sju gonger større enn Noreg og ein sjettedel av heile Antarktis. Men påstanden om norsk herredøme fekk små konsekvensar. Antarktisekspedisjonen frå 1956 til 1960 etablerte basen Norway Station i Dronning Maud Land, men han vart overlaten til Sør-Afrika da ekspedisjonen vart avslutta. Denne forskinga var dels ei posisjonering i forkant av Antarktistraktaten. I 1961 la traktaten alle landkrava på is, og Noreg sende ikkje eigne ekspedisjonar til Antarktis på mange år. Krava om norsk suverenitet over Dronning Maud Land vart likevel aldri forlatne. Og sommaren 1989-90 vart den første Troll-basen sett opp ved Jutulsessen.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
I 1890-åra byrja norske fangstfolk og oppdagarar å ta del i utforskinga av Antarktis. I januar 1895 gjekk ei gruppe på åtte mann frå kvalfangstskipet «Antarctic» i land på Kapp Adare, og vart kanskje dei første som sette føtene på kontinentet. Fire år seinare var det sju nordmenn blant dei ti deltakarane i den første overvintringa i Antarktis. (Men ekspedisjonen bar namnet The British Antarctic Expedition.) Og i 1911 nådde ekspedisjonen til Roald Amundsen Sørpolen.
I mellomkrigstida fekk den norske kvalfangsten i Sørishavet og det sørlege Atlanterhavet stort omfang. Og det var omsynet til kvalfangarane som dreiv Noreg til landnåmet i sør. Bouvetøya vart erklært som norsk biland 1929, i 1931 kom kravet på Peter I øy, og i 1939 annekterte Noreg Dronning Maud Land i all hast, fordi Tyskland var i ferd med å gjere det same. Dette vart grunngjeve med norske oppdagingsferder i denne delen av Antarktis i 1920- og 30-åra.
Dronning Maud Land er eit enormt kakestykke, sju gonger større enn Noreg og ein sjettedel av heile Antarktis. Men påstanden om norsk herredøme fekk små konsekvensar. Antarktisekspedisjonen frå 1956 til 1960 etablerte basen Norway Station i Dronning Maud Land, men han vart overlaten til Sør-Afrika da ekspedisjonen vart avslutta. Denne forskinga var dels ei posisjonering i forkant av Antarktistraktaten. I 1961 la traktaten alle landkrava på is, og Noreg sende ikkje eigne ekspedisjonar til Antarktis på mange år. Krava om norsk suverenitet over Dronning Maud Land vart likevel aldri forlatne. Og sommaren 1989-90 vart den første Troll-basen sett opp ved Jutulsessen.
Les også
Ole Arve Misund.
Foto: Jan Roald
Farvel til det gamle klyngetunet
Les også
Klima- og miljøminister Espen Barth Eide ved Troll-stasjonen under befaringa sist veke. Ein ny stasjon er venta å koste mellom to og tre milliardar.
Foto: Jo Randen / KLD
Dyre draumar i Dronning Maud Land
Fleire artiklar
Jørgen Boassen har vorte kjend langt utanfor Grønlands grenser etter at han viste Donald Trump jr. omkring i Nuuk.
Foto: Christiane Jordheim Larsen
Alle auge på Grønland
NUUK, GRØNLAND: 2025 starta med vaksenopplæring om Grønlands geopolitiske betyding. Saman med store delar av den vestlege pressa har eg følgt spora etter Donald Trump jr. i hovudstaden Nuuk.
Afghanarane som spelar i filmen til Raha Amirfazli og Alireza Ghasemi, har flykta frå Iran.
Foto frå filmen
Filmglede
Det er alltid kjekt å opne det nye året med mykje film.
Torje Hommedal Knausgård tek mastergrad i fransk ved Universitetet i Oslo. Lea Marie Krona gjer det same i tysk. Dei har få å sitje i kollokviegruppe med.
Foto: Sigurd Arnekleiv Bækkelund
Framandspråka forsvinn
Tilgangen på framandspråk er større enn nokon gong. Likevel er det stadig færre som vil studere dei.
Teikning: May Linn Clement
Forgard i nord
Kan USA kome til å ta over Grønland med makt?
Familien Nerdrum ved garden i Stavern.
Foto: Agnete Brun / NRK
Ikkje alt er politikk
Politiseringa av Nerdrum-familien er påfallande i lys av kor upolitisk Nerdrum eigentleg er.