Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

Baksida

Frå Medisinsk museum

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
1500
20180525
1500
20180525

1. Maren i myra: Som å velja millom pest og kolera, er enno eit ordtak. På 1800-talet var koleraen ein hard røyndom i Noreg. Takk vere karantene slapp me undan den fyrste bylgja i 1831, men året etter kom han til Drammen, og sidan til Kristiania. Truleg var det ein bøddel som bar smitta med seg til hovudstaden. Næringslivet ville ha fri flyt, og det var uvisst korleis koleraen spreidde seg. Maren i myra er eit tagalt vitnemål om koleraen kring 1850. Ho vart graven opp etter 1900, mesta like heil som dei spadde henne ned.

2. Finsen-apparatet: Tuberkulose, eller tæring, var ei fæl sykje, som diverre ikkje er utrudd i dag heller. Tæringa sette seg i ymse luter av lekamen, jamvel i hud og bein. Den færøyske vitskapsmannen Niels Rydberg Finsen laga eit apparat med ljosstrålar som skulle hjelpa mot tæring. Museet eig eit slikt Finsen-apparat som har vore nytta på Rikshospitalet i si tid. Finsen kan vera ein av fåe nobelprisvinnarar frå Færøyane. Hovudgata i Torshavn er oppkalla etter han.

3. Jarnlunga: Poliomyelitt, stutt sagt polio, råka mange born og unge. Difor kalla somme det barnelamming. Det kom heile farangar. Etter kvart fekk me vaksinar som hindra spreiing av sjukdomen. Dei som ikkje greidde å pusta, kunne liggja inne i ein respiratortank som vart kalla jarnlunga. Det var ikkje mange slike dyre jarnlunger, og dei vart frakta omkring i landet med fly til dei som trong det mest. Jarnlunga på museet kjem frå Massachusetts i Sambandsstatane.

Håvard Tangen

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

1. Maren i myra: Som å velja millom pest og kolera, er enno eit ordtak. På 1800-talet var koleraen ein hard røyndom i Noreg. Takk vere karantene slapp me undan den fyrste bylgja i 1831, men året etter kom han til Drammen, og sidan til Kristiania. Truleg var det ein bøddel som bar smitta med seg til hovudstaden. Næringslivet ville ha fri flyt, og det var uvisst korleis koleraen spreidde seg. Maren i myra er eit tagalt vitnemål om koleraen kring 1850. Ho vart graven opp etter 1900, mesta like heil som dei spadde henne ned.

2. Finsen-apparatet: Tuberkulose, eller tæring, var ei fæl sykje, som diverre ikkje er utrudd i dag heller. Tæringa sette seg i ymse luter av lekamen, jamvel i hud og bein. Den færøyske vitskapsmannen Niels Rydberg Finsen laga eit apparat med ljosstrålar som skulle hjelpa mot tæring. Museet eig eit slikt Finsen-apparat som har vore nytta på Rikshospitalet i si tid. Finsen kan vera ein av fåe nobelprisvinnarar frå Færøyane. Hovudgata i Torshavn er oppkalla etter han.

3. Jarnlunga: Poliomyelitt, stutt sagt polio, råka mange born og unge. Difor kalla somme det barnelamming. Det kom heile farangar. Etter kvart fekk me vaksinar som hindra spreiing av sjukdomen. Dei som ikkje greidde å pusta, kunne liggja inne i ein respiratortank som vart kalla jarnlunga. Det var ikkje mange slike dyre jarnlunger, og dei vart frakta omkring i landet med fly til dei som trong det mest. Jarnlunga på museet kjem frå Massachusetts i Sambandsstatane.

Håvard Tangen

Emneknaggar

Fleire artiklar

 Kate Moss på sofaen til Bella Freud på YouTube.

Kate Moss på sofaen til Bella Freud på YouTube.

Skjermdump

Feature

Klede

På YouTube-kanalen Fashion Neurosis ligg kulturfolk på divanen til Bella Freud og snakkar ut om klede. 

Ida Lødemel Tvedt
 Kate Moss på sofaen til Bella Freud på YouTube.

Kate Moss på sofaen til Bella Freud på YouTube.

Skjermdump

Feature

Klede

På YouTube-kanalen Fashion Neurosis ligg kulturfolk på divanen til Bella Freud og snakkar ut om klede. 

Ida Lødemel Tvedt
Eva Vezjnavets, psevdonym for Svjatlana Kurs, blir sett på som ein av dei mest originale samtidsforfattarane frå Belarus, skriv forlaget.

Eva Vezjnavets, psevdonym for Svjatlana Kurs, blir sett på som ein av dei mest originale samtidsforfattarane frå Belarus, skriv forlaget.

Foto: Alenz Kazlova

BokMeldingar
Oddmund Hagen

Stort frå Belarus

Eva Vezjnavets skriv med fandenivaldsk sorg over heimlandet.

Stølspurka og dei to grisungane. Enno er alt berre velstand.

Stølspurka og dei to grisungane. Enno er alt berre velstand.

Alle foto: Svein Gjerdåker

ReportasjeFeature
Svein Gjerdåker

Soga om stølspurka

Verdas mildaste purke var med på stølen. Det gjekk ikkje som planlagt.

Eit utval Tik-Tok-augneblinkar. Frå venstre Klassekampen-journalist Jo Røed Skårderud, som kallar seg Surjournalist, nyhendeprofilen Dylan «News Daddy» Page og Donald Trump som seier at han vil vurdere TikTok-forbodet.

Eit utval Tik-Tok-augneblinkar. Frå venstre Klassekampen-journalist Jo Røed Skårderud, som kallar seg Surjournalist, nyhendeprofilen Dylan «News Daddy» Page og Donald Trump som seier at han vil vurdere TikTok-forbodet.

Skjermdump

Samfunn
Christiane Jordheim Larsen

Nyhende ifølgje TikTok

Barn og ungdom føretrekkjer TikTok som nyhendekanal. Der opererer ferske nyhendeprofilar side om side med redaktørstyrte medium og propagandistar.

Helga Guren og Oddgeir Thune spelar hovudrollene i debutspelefilmen til Lilja Ingolfsdottir.

Helga Guren og Oddgeir Thune spelar hovudrollene i debutspelefilmen til Lilja Ingolfsdottir.

Foto: Norsk Film Distribusjon

FilmMeldingar

Kinoåret 2024 oppsummert

Det er semje om årets norske filmfavorittar. Trass i ei ikkje heilt samanfallande toppliste er filmmeldarane jamt over einige.

Håkon Tveit
Helga Guren og Oddgeir Thune spelar hovudrollene i debutspelefilmen til Lilja Ingolfsdottir.

Helga Guren og Oddgeir Thune spelar hovudrollene i debutspelefilmen til Lilja Ingolfsdottir.

Foto: Norsk Film Distribusjon

FilmMeldingar

Kinoåret 2024 oppsummert

Det er semje om årets norske filmfavorittar. Trass i ei ikkje heilt samanfallande toppliste er filmmeldarane jamt over einige.

Håkon Tveit

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis