Kva er i vegen? Det er dette me skal snakke om i dag. Heng på, dette vert spennande.

I Praha finst det ei gate med namnet Seifertova. Gata er drygt ein kilometer lang og går frå Nové Město over Vinohrady og til arbeidarklassedistriktet Žižkov. Jaroslav Seifert var fødd og oppvaksen i Žižkov, så det gjev meining at denne gata no ber namn etter nobelprisvinnaren i litteratur. Men det tok si tid før me nådde dit.

Frå gammalt av var dette ikkje ei gate, men ein veg som på folkemunne hadde namnet Daudmannsvegen (Umrlcí cesta), av di vegen førte fram til den største kyrkjegarden i Praha, Olšany. I 1875 vart det bestemt at no skulle strekninga ha namn etter kongen av Böhmen i åra 1346–78, nemleg Karl IV. Slik fekk vegen namnet Karlova, heilt fram til protektoratet til Hitler tok over i Tsjekkoslovakia. Då var det Martin Luther (– ikkje King jr.) som skulle ærast, og plutseleg heitte det som no hadde vorte ei gate, for Lutherova.

Då andre verdskrigen var slutt, klødde Stalin seg lenge i mustasjen for å kjenne etter kva for nytt namn dei skulle gje denne gata. Då einkvan føreslo å kalle ho opp etter svinepelsen Mikhail Kalinin, (sjå Katyn-massakren), nikka Stalin nøgd. Slik vart Kalininova til ein kvardagsleg absurditet i Praha fram til 1990. Då fekk Václav Havel og fløyelsrevolusjonen endeleg fjerna eit av dei mange motbydelege avtrykka frå Sovjetunionen. Og samstundes heidra ein nasjonal litterær helt. Rekk opp handa om du ikkje vart klokare av å lese spalta her i dag.

Marta Kløve Juuhl skriv: «Denne gongen slår du til med ei diktsamling.

Det er kjekt. Diktsamlinga heiter Pestsøylen og andre dikt, og er skriven av Jaroslav Seifert (1901–86) frå Tsjekkia. Titteldiktet ’Pestsøylen’ er ganske dramatisk. Det fortel om svartedauden eller byllepesten som han heiter i Tsjekkia. Men det er skrive i slike poetiske vendingar at det verkar ikkje berre trist likevel. Siste diktet heiter ’Og nå farvel!’ Det er vel den tittelen du spør etter. Det sluttar så fint med ei oppmoding til oss, til alle folk:

’Å lete etter skjønne ord/ er bedre/ enn drap og mord.’ Slik kan ein poet og nobelsprisvinnar uttrykkja seg.»

Gunder Runde skriv: «Denne gongen gjekk eg direkte til Litteraturåret 1984, og det var ikkje så dumt. Første forfattarnamnet på lista for 1984 var nemleg Jaroslav Seifert. Det er berre to av bøkene til Seifert som er omsette til norsk, nemleg Pestsøylen , omsett av Michael Konupek og Tore Stubberud, i tillegg til den nydelege barneboka Songen om epletreet, gjendikta av sjølvaste Arnljot Eggen. Merkeleg nok er det ikkje fleire av bøkene hans som er komne i norsk utgåve. Han var ein viktig forfattar i Tsjekkia, starta som journalist i ei kommunistisk avis, men vart etter kvart tvilande til kommunismen, og var mellom anna ein av underskrivarane til Charta 77. Dermed fekk han problem med utgjevingane i heimlandet og hadde trykkeforbod i fleire år. Seinare kom han inn i varmen igjen, og bøkene hans vart utgjevne som samla verk etter at han var død.»

Jorunn Øxnevad Lie skriv: «Dette var et interessant nytt bekjentskap.»

Desse fekk ferten av Seifert og fann fram til rett svar på oppgåve 1629: Paul Henrik Hage, John Olav Johnsen, Ingebjørg Sogge, Olav B. Larsen, Magnhild Reisæter, Tiril Bonnevie, Skeisebibliotekaren i LASK, Jorunn Øxnevad Lie, Signar Myrvang, Ingerid Skarstein, Ragnhild Eggen, Vigdis Hegna Myrvang, Eli Winjum, Gunnlaug og Tor Inge på Gullhaugen, Erik Aamlid, Bjørn Myrvang, Gunnar Bæra, Inger Anne Hammervoll, Inger Merete, Kirsti og Grete, Gunder Runde, Eirik Holten, Laurits Killingbergtrø, Christopher Messelt, Fritjof Lampe, Per Trygve Karstensen, Jan Alfred Sørensen, Else Gjesdahl Sørensen, Nils Farstad, Olav Holten, Ole Husby, Irene og Tore på Tranby, Folke Kjelleberg, Mari og Marianne, Lise Haaland, Brita Lundeland, Erik Steineger, Kjell Helge Moe, Anne Berit Skaarer, Audun Gjengedal, Sissel Gunnarshaug, Inge Strand, Reidar Birkeland, Sigrun Gjengedal Ruud, Inger Margrethe Berge, Nina Korbu, Marta Kløve Juuhl, Aning og Dreis, Jorunn Kleppe, John Dag Hutchison, Thana Rongen, Gunnar Eide, Solrun Haukedalen, Torleik Stegane og Robert Øfsti. Bokvinnaren i dag heiter Olav Holten. Gratulerer!

Klok på bok 1631

Jeg tillot meg å stirre på ham. Jeg stirret på ham, og mens jeg stirret på ham så jeg klart at det eneste denne mannen konsentrerte seg om, var å ha et tilforlatelig utseende. Jeg trakk den logiske slutning at han var forkledd, eller ihvertfall en annen enn den han utga seg for. Det var et formildende trekk.

Sitatet er frå s. 93 i boklækjarutgåva (1995). Fyrste utgåva av romanen kom i 1994. Forfattaren er fødd i eit år då Nobelprisen i litteratur gjekk til ein forfattar som skreiv på engelsk. Om leitinga ikkje fører rett til målet, er du likevel inne på noko. Før eg godkjenner svaret, vil eg vete namnet på ein dansk forfattar som er omtalt i romanen. Send namn på dansk forfattar som er nemnd i boka, namn på forfattar og tittel på verk til klok@dagogtid.no. Svarfristen er til og med 23. juni.

Medikus Libri