Dei nynorske dagbøkene
Professor i nordisk litteratur ved Universitetet i Bergen, Eirik Vassenden, i samtale med filosof og forskar Øystein Hilde.
Foto: Ronny Spaans
Ulvikasamtalen
Laurdag 9. september, Elvatun
Eg ser unge og gamle skride
frå det eine arrangement til dei andre.
Og no er turen komen til Øystein Hide,
i samtale med Eirik Vassenden,
begge forskarar ved Bergen Universitet.
Dei talar om nynorsk dagboksskriving,
ei verksemd vi kan fylgje gjennom 160 år,
frå Ivar Aasen på pæredansk,
under eit landsmål i vanskelege kår,
gjennom Arne Garborgs daglege notat,
i ei tid då nynorsken voks seg sterk,
til Olav. H. Hauges dagboksverk.
Det byrjar og sluttar med «vêrmeldingar»,
for det fyrste Aasens skreiv, var «det er litt tåke»,
og det siste Ulvik-skalden noterte,
var «vêret var strålande sol».
Det fortel om nynorskens fødsel og vekst.
Vêret kan altså fungere som symbol.
Vassenden lanserte så ein dårande tanke:
Knausgård vier plass til Hauge i Min Kamp.
Han fortel at han var på jakt etter litteratur
som ikkje var forteljande, men som var fortald
gjennom éi indre røyst. Altså: Hjå Hauge
fann Knausgård ei røyst som var meir sann
enn fiksjonen i samtidslitteraturen.
Utan Hauges monologar i Dagboka,
ingen Min Kamp i seks slitesterke band.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Ulvikasamtalen
Laurdag 9. september, Elvatun
Eg ser unge og gamle skride
frå det eine arrangement til dei andre.
Og no er turen komen til Øystein Hide,
i samtale med Eirik Vassenden,
begge forskarar ved Bergen Universitet.
Dei talar om nynorsk dagboksskriving,
ei verksemd vi kan fylgje gjennom 160 år,
frå Ivar Aasen på pæredansk,
under eit landsmål i vanskelege kår,
gjennom Arne Garborgs daglege notat,
i ei tid då nynorsken voks seg sterk,
til Olav. H. Hauges dagboksverk.
Det byrjar og sluttar med «vêrmeldingar»,
for det fyrste Aasens skreiv, var «det er litt tåke»,
og det siste Ulvik-skalden noterte,
var «vêret var strålande sol».
Det fortel om nynorskens fødsel og vekst.
Vêret kan altså fungere som symbol.
Vassenden lanserte så ein dårande tanke:
Knausgård vier plass til Hauge i Min Kamp.
Han fortel at han var på jakt etter litteratur
som ikkje var forteljande, men som var fortald
gjennom éi indre røyst. Altså: Hjå Hauge
fann Knausgård ei røyst som var meir sann
enn fiksjonen i samtidslitteraturen.
Utan Hauges monologar i Dagboka,
ingen Min Kamp i seks slitesterke band.
Fleire artiklar
Forbundskanslar Olav Scholz saman med medleiarane Lars Klingbell og Saskia Esken på pressekonferansen SPD heldt framfor nyvalet, i Berlin 17. desember. Ein statue av Willy Brandt i bakgrunnen.
Foto: Liesa Johannssen / Reuters / NTB
Å møte seg sjølv i døra
Her kjem eit forsøk på å forklare undergangen til Olaf Scholz-regjeringa.
President Joe Biden ser på ei kvantedatamaskin hos teknologiselskapet IBM i 2022.
Foto: Andrew Harnik / AP / NTB
Dufta av kvantekaffi
«Kvanteteorien gøymer seg bak eit tjukt villnis av matematikk.»
2024 var etter alt å døme det varmaste året som er målt på jorda. På Balkan var sommaren rekordvarm. Biletet viser ein mann som tek opp gjørme frå ein uttørka innsjø ved Melenci i Serbia 4. september.
Foto: Darko Vojinovic / AP / NTB
Temperaturrekorden frå 2023 vart ikkje ståande lenge. Klimaforskar Bjørn Samset kallar seg likevel optimist.
Riksrevisor Karl Eirik Schjøtt-Pedersen ser etter kritikkverdige forhold i norsk statsforvalting. Det aller meste meiner han fungerer godt.
Foto: Ole Berg-Rusten / NTB
Tilstandsrapport frå riksrefsaren
Gong på gong avdekkjer Riksrevisjonen feil og manglar i statsstyringa. Ifølgje riksrevisor Karl Eirik Schjøtt-Pedersen er det særleg eitt forhold som går att.