Marie Takvam (1926–2008) voks opp på ein gard i Hjørundfjorden i Ørsta som eldst av fem søsken. Skuleflink og skriveglad forlét ho Vestlandet tidleg, drog til hovudstaden og byrja studera psykologi, debuterte med Dåp under sju stjerner (1952), ei diktsamling som vart lagd merke til, ikkje minst for friske kjærleiksdikt. I alt kom det ti samlingar og to bind med dikt i utval.

Eit omslag skjer midtvegs i forfattarskapen, når ekteskap og barn fører til at ho må gje opp studia . Seinare klagar ho over mødrers usle kår i Oslos nybygde utkantstrok, «dette åtti kvadratmeters liv».

«Mine bryst er ikkje som is/ når du er havet», skreiv ho, forførande, i den første samlinga. Som nyskild i sjuande samling: «Om du visste kva eg tenkte/ ville du springe ut av huset.»

Sterke spenningar, med andre ord, frå ein forfattar som var blendande vakker, hadde barneprogram i radioen, spelte i norske filmar, dikta etter kvart mykje om slekt og død – eit liv som kan følgjast på kloss hald i sonen Magnus Takvams nyutkomne biografi Hun skrev for å kunne leve. Min mor, Marie Takvam.

Eit mangslunge liv omkring feminisme, storpolitikk, naturforureining, iblant til eit glas raudvin for mykje. Det kom to romanar, Dansaren (1975) og Brevet frå Aleksandra (1981). Rognebær (1990) heiter den siste diktsamlinga hennar: «Kven er det eg møter i spegelen om morgonen?/ Er det ikkje den gamle slektningen/ eg var redd som barn?»

Og då er vi parate til å få høyre om den oldemora ho aldri trefte, som Marie Takvam bar som ei bør like til sine gamle dagar.

Jan Erik Vold

Oldemor

Oldemors ansikt stirer mot meg frå veggen.

Det glatte håret med midtskil,

den kvite kragen, den attknepte munnen,

har slege seg ned i huset.

Eg kjende henne aldri,

men ho er i huset dag og natt.

Ho ser på sigarettstumpar,

på tomme ølflasker,

på vill latter som heng under taket

lik spindelvevsslør.

Det hjelper ikkje å ta henne ned

og leggje henne på kottet.

Visst prøvde eg det ein sein kveld.

Straks eg hadde lagt meg,

small kottdøra opp

og då stod ho over senga mi,

stakk meg med synåler,

sa fram bøner,

og jamra ut over heile distriktet

at eg hadde banna.

Marie Takvam