Farvel, Murmansk
Eg sulla rundt i sentrum av Kirkenes då ein bil køyrde opp på sida av meg, bremsa ned og gav meg eit telefonnummer. Bilen var full av russarar på veg heim til Murmansk.
Lynsjakk i Murmansk i 2017. Eg vann turneringa (med litt flaks).
Foto: Det norske generalkonsulatet
Ein av passasjerane var sjakkspelar og kjende meg att frå ei turnering i Vadsø.
Eg skulle sjølv frå Kirkenes til Murmansk med den klassiske minibussen, som var populær hos både russarar og nordmenn i nord. Eg hadde nokre møte på eit av universiteta i byen, men då eg kom fram til hotellet, kika eg på telefonnummeret. Eg ringde.
Litt seinare sat eg i ein pirattaxi til ein forfallen drabantby, der ingen skulle tru at nokon kunne bu. Verten hadde hamstra drikkevarer og tint opp nokre pelmeni, den russiske nasjonalretten, frå frysaren. Verten var langt frå rik, men hadde mykje kontantar. Av yrke var han gamblar. Ingen kunne halda fest som gamblaren.
To andre sjakkspelarar kom òg over: Vanja prata som ein foss, full av konspirasjonsteoriar. Språket var intelligent, sjølv om historiene ikkje var truande. Men ingen kunne skåla like poetisk som Vanja.
Den tredje russaren, Tolja, mumla at han jobba i fengsel, men for meg kunne han like gjerne ha vore innsett. Tolja talte ein klokkerein russisk fengselsslang som var umogleg å skjøna utan alkohol. Så eg drakk med (i mitt tempo), men ingen kunne kombinera sprit og lyn som Tolja.
Stemninga var god, eg ville ikkje ha vore opplevinga forutan jamvel om eg ikkje var viss på om eg ville overleva jakta på ein pirattaxi heim til hotellet midt på natta.
Mange år seinare, i 2017, var eg attende i Murmansk. Eg var invitert av det norske generalkonsulatet for å halda eit føredrag på russisk for sjakkmiljøet i byen. Tittelen var «Magnus Carlsen og den russiske sjakkskulen». To lokale TV-stasjonar dukka opp, og eg gav mitt fyrste og siste intervju på russisk TV.
Eg undrast om dei gamle venene mine ville dukka opp. Etter føredraget var det lynturnering, men drikkekameratane var ikkje å sjå. Eg fekk vita av dei andre lynspelarane at gamblar-verten hadde tapt store pengar. Vanja hadde rota seg inn i ei kuriøs kriminalsak med forgreiningar til Nord-Noreg. Tolja var vel i fengselet, så der var alt ved det vande.
Generalkonsulatet i Murmansk er no stengt. Eg kjem nok aldri attende.
Atle Grønn
Atle Grønn er internasjonal meister i sjakk.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Ein av passasjerane var sjakkspelar og kjende meg att frå ei turnering i Vadsø.
Eg skulle sjølv frå Kirkenes til Murmansk med den klassiske minibussen, som var populær hos både russarar og nordmenn i nord. Eg hadde nokre møte på eit av universiteta i byen, men då eg kom fram til hotellet, kika eg på telefonnummeret. Eg ringde.
Litt seinare sat eg i ein pirattaxi til ein forfallen drabantby, der ingen skulle tru at nokon kunne bu. Verten hadde hamstra drikkevarer og tint opp nokre pelmeni, den russiske nasjonalretten, frå frysaren. Verten var langt frå rik, men hadde mykje kontantar. Av yrke var han gamblar. Ingen kunne halda fest som gamblaren.
To andre sjakkspelarar kom òg over: Vanja prata som ein foss, full av konspirasjonsteoriar. Språket var intelligent, sjølv om historiene ikkje var truande. Men ingen kunne skåla like poetisk som Vanja.
Den tredje russaren, Tolja, mumla at han jobba i fengsel, men for meg kunne han like gjerne ha vore innsett. Tolja talte ein klokkerein russisk fengselsslang som var umogleg å skjøna utan alkohol. Så eg drakk med (i mitt tempo), men ingen kunne kombinera sprit og lyn som Tolja.
Stemninga var god, eg ville ikkje ha vore opplevinga forutan jamvel om eg ikkje var viss på om eg ville overleva jakta på ein pirattaxi heim til hotellet midt på natta.
Mange år seinare, i 2017, var eg attende i Murmansk. Eg var invitert av det norske generalkonsulatet for å halda eit føredrag på russisk for sjakkmiljøet i byen. Tittelen var «Magnus Carlsen og den russiske sjakkskulen». To lokale TV-stasjonar dukka opp, og eg gav mitt fyrste og siste intervju på russisk TV.
Eg undrast om dei gamle venene mine ville dukka opp. Etter føredraget var det lynturnering, men drikkekameratane var ikkje å sjå. Eg fekk vita av dei andre lynspelarane at gamblar-verten hadde tapt store pengar. Vanja hadde rota seg inn i ei kuriøs kriminalsak med forgreiningar til Nord-Noreg. Tolja var vel i fengselet, så der var alt ved det vande.
Generalkonsulatet i Murmansk er no stengt. Eg kjem nok aldri attende.
Atle Grønn
Atle Grønn er internasjonal meister i sjakk.
Fleire artiklar
Eva Vezjnavets, psevdonym for Svjatlana Kurs, blir sett på som ein av dei mest originale samtidsforfattarane frå Belarus, skriv forlaget.
Foto: Alenz Kazlova
Stort frå Belarus
Eva Vezjnavets skriv med fandenivaldsk sorg over heimlandet.
Stølspurka og dei to grisungane. Enno er alt berre velstand.
Alle foto: Svein Gjerdåker
Soga om stølspurka
Verdas mildaste purke var med på stølen. Det gjekk ikkje som planlagt.
Eit utval Tik-Tok-augneblinkar. Frå venstre Klassekampen-journalist Jo Røed Skårderud, som kallar seg Surjournalist, nyhendeprofilen Dylan «News Daddy» Page og Donald Trump som seier at han vil vurdere TikTok-forbodet.
Skjermdump
Nyhende ifølgje TikTok
Barn og ungdom føretrekkjer TikTok som nyhendekanal. Der opererer ferske nyhendeprofilar side om side med redaktørstyrte medium og propagandistar.
West German Film Director Werner Herzog, on the roof of the Festival Palace for the presentation of his film Where the Green Ants Dream at 37th International Cannes Film Festival, May 14, 1984, Cannes, France.
Foto: Michel Lipchitz / AP / NTB
Herzogs grenselause liv
Werner Herzog har levd eit vilt og romantisk liv, alltid klar til å ofre alt for kunsten.
Sunniva Gylver framfor Fagerborg kyrkje, der ho er prest i dag.
Foto: Svein Gjerdåker
Den nye biskopen i Oslo, Sunniva Gylver, lever i trua på at Jesus er Guds son.
– Eg talar med Gud nesten heile tida
Papiravisa