Iransk kvinne avslørte Fide
Bayat sytte for ein PR-katastrofe for russiskstyrte Fide då ho skreiv om saka si og publiserte desse to bileta på Twitter.
Om nokon skulle vera i tvil om hykleriet og dobbeltmoralen i Fide, vart verdssjakkforbundet denne veka avslørt av Shohreh Bayat (35). Problemet til forbundet er i stutte trekk: Jamvel om den russiske Fide-presidenten Arkadij Dvorkovitsj og pampane hans har både sjakkinteresse og organisatorisk kompetanse (Dvorkovitsj var sjef for fotball-VM i 2018), er dei dømde til moralsk tap så lenge dei økonomisk og politisk må spela på lag med Kreml.
Bayat tek ikkje nokon drit frå nokon. Som jentunge vart ho iransk meister i sjakk. Som vaksen gjorde ho forskarkarriere i geovitskap og deretter administrativ karriere som den fyrste kvinnelege generalsekretæren i Iran, då ho i 2017 fekk sjefsjobben i det iranske sjakkforbundet.
Ho vart òg ein internasjonal toppdomar som skapte overskrifter verda over («Frå sjakkverda», Dag og Tid 31. januar 2020) då ho som hovuddomar under VM-finalen for kvinner i januar 2020 tok av seg hidsjaben. Ho kunne ikkje returnera til Iran og flykta til England, der ho engasjerte seg i menneskerettar. Ho fekk i 2021 prisen International Women of Courage Award frå det amerikanske utanriksdepartementet.
Som domar under VM i fischersjakk på Reykjavik i fjor haust bar ho T-skjorta «Women, Life, Freedom». Men sportsvaskarar på ein fotballbane i Qatar eller på eit russisk sjakkbrett hatar T-skjorter, for med ei T-skjorte kjem det frie ordet trykt på brystet. Fide-presidenten, som kjenner den russiskvenlege toppleiinga i Iran, tok personleg affære og kravde at Bayat kledde seg sømeleg. Men menn med makt kan ikkje lenger fortelja ei fri iransk kvinne korleis ho skal kle seg.
Dagen etter kom det geniale mottrekket frå Bayat då ho utførte domargjerninga i ei elegant drakt i ukrainske fargar. Fyrst Iran, så Ukraina… Det vart for mykje for Fide, som diskret gav toppdomaren sparken. Men menn med makt kan ikkje lenger få ei fri iransk kvinne til å teia. Ho avslørte hykleriet i sosiale medium. Med tusenvis av delingar spreidde historia seg, og Fide vart sjakkmatt.
Atle Grønn
Atle Grønn er internasjonal meister i sjakk.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Om nokon skulle vera i tvil om hykleriet og dobbeltmoralen i Fide, vart verdssjakkforbundet denne veka avslørt av Shohreh Bayat (35). Problemet til forbundet er i stutte trekk: Jamvel om den russiske Fide-presidenten Arkadij Dvorkovitsj og pampane hans har både sjakkinteresse og organisatorisk kompetanse (Dvorkovitsj var sjef for fotball-VM i 2018), er dei dømde til moralsk tap så lenge dei økonomisk og politisk må spela på lag med Kreml.
Bayat tek ikkje nokon drit frå nokon. Som jentunge vart ho iransk meister i sjakk. Som vaksen gjorde ho forskarkarriere i geovitskap og deretter administrativ karriere som den fyrste kvinnelege generalsekretæren i Iran, då ho i 2017 fekk sjefsjobben i det iranske sjakkforbundet.
Ho vart òg ein internasjonal toppdomar som skapte overskrifter verda over («Frå sjakkverda», Dag og Tid 31. januar 2020) då ho som hovuddomar under VM-finalen for kvinner i januar 2020 tok av seg hidsjaben. Ho kunne ikkje returnera til Iran og flykta til England, der ho engasjerte seg i menneskerettar. Ho fekk i 2021 prisen International Women of Courage Award frå det amerikanske utanriksdepartementet.
Som domar under VM i fischersjakk på Reykjavik i fjor haust bar ho T-skjorta «Women, Life, Freedom». Men sportsvaskarar på ein fotballbane i Qatar eller på eit russisk sjakkbrett hatar T-skjorter, for med ei T-skjorte kjem det frie ordet trykt på brystet. Fide-presidenten, som kjenner den russiskvenlege toppleiinga i Iran, tok personleg affære og kravde at Bayat kledde seg sømeleg. Men menn med makt kan ikkje lenger fortelja ei fri iransk kvinne korleis ho skal kle seg.
Dagen etter kom det geniale mottrekket frå Bayat då ho utførte domargjerninga i ei elegant drakt i ukrainske fargar. Fyrst Iran, så Ukraina… Det vart for mykje for Fide, som diskret gav toppdomaren sparken. Men menn med makt kan ikkje lenger få ei fri iransk kvinne til å teia. Ho avslørte hykleriet i sosiale medium. Med tusenvis av delingar spreidde historia seg, og Fide vart sjakkmatt.
Atle Grønn
Atle Grønn er internasjonal meister i sjakk.
Fleire artiklar
Teikning: May Linn Clement
Krigen er ei ufatteleg ulukke for Ukraina. Men også for Russland er det som skjer, ein katastrofe.
Tusen dagar med russisk katastrofe
KrF-leiar Dag Inge Ulstein får ikkje Stortinget med seg på å endre retningslinjene for kjønnsundervisning i skulen.
Thomas Fure / NTB
Utfordrar kjønnsundervisninga
Norske skulebøker kan gjere elevar usikre på kva kjønn dei har, meiner KrF-leiar Dag Inge Ulstein.
Jens Stoltenberg gjekk av som generalsekretær i Nato 1. oktober. No skal han leie styringsgruppa for Bilderberg-møta.
Foto: Thomas Fure / NTB
Jens Stoltenberg blir partyfiksar for Bilderberg-møta, ein institusjon meir i utakt med samtida enn nokon gong.
Den rumenske forfattaren Mircea Cartarescu har skrive både skjønnlitteratur, lyrikk og litterære essay.
Foto: Solum Bokvennen
Mircea Cărtărescu kastar eit fortrolla lys over barndommen i Melankolien
Taiwanarar feirar nasjonaldagen 10. oktober framfor presidentbygget i Taipei.
Foto: Chiang Ying-ying / AP / NTB
Illusjonen om «eitt Kina»
Kina gjer krav på Taiwan, og Noreg anerkjenner ikkje Taiwan som sjølvstendig stat. Men kor sterkt står argumenta for at Taiwan er ein del av Kina?
Papiravisa