Sakprosa

Hadia Tajik:

Frihet. En politisk og personlig historie

Tiden Forlag

Det har vore mykje snakk om grøn velur etter at boka Frihet. En politisk og personlig historie kom i salshyllene. Det er vanskeleg å servere tolkingar av framsidebiletet som overgår dei fantasiane folk alt har presentert, så eg nøyer meg med å slå fast at bøker utgjevne av toppolitikarar, alltid ber preg av sjølvpresentasjon. Det gjeld ikkje minst innsida av denne boka.

Tajik har skrive ei bok der ho først og fremst frir til sine eigne. Og med sine eigne, meiner eg Arbeidarpartiet og omland. For å seie det slik: Ein har ikkje pløgd gjennom meir enn sju sider før ein sit og les om EL og IT Forbundet i Rogaland, arbeidskriminalitet og hennar eigne månadlege møte med LO i heimfylket.

Familiehistorie

Ved å presentere brotstykke frå eige liv presenterer Tajik også erfaringar som mange i fagrørsla vil kunne kjenne seg att i. Far hennar var arbeidsinnvandraren og sveisaren med jobb i oljeindustrien som kanskje drøymde om noko meir. Han kjøpte ein daglegvarehandel i bygda Bjørheimsbygd utanfor Stavanger, som mora tok ansvaret for då økonomien kravde at han tok sveisarjobb igjen. Tajik har vakse opp i Distrikts-Noreg, og ho har vakse opp i arbeidarklassen. Ho kastar ikkje mjølk som er utgått på dato. Ho veit kva ein liter mjølk kostar.

Med familiehistoria si plasserer Tajik seg sjølv midt i Arbeidarpartiet, der ho vil vere. Samtidig viser ho fram ein tilleggskompetanse færre i toppolitikken har. Ho snakkar både urdu og farsi. Ho kjenner den pakistanske kulturen og den muslimske trua. Og trua bruker Tajik god plass på i boka. Ho er ganske konkret. Ho fortel at ho ikkje fastar under ramadan, men at ho har gjort det tidlegare. Ho fortel at ho veit korleis den rituelle bøna skal utførast, men at ho ikkje praktiserer henne. Ho skildrar guden ho trur på, i opposisjon til den guden både konservative kristne og muslimar ser ut til å tilbe: «Det er mulig din Gud er sexist, sjåvinist og homohater – men det er ikke min. Hun er raus.»

Det er som om Tajik vil svare på alle spørsmåla folk måtte ha til trua hennar ein gong for alle. Som om ho strekkjer ut ei hand til dei som måtte nære skepsis til ein muslimsk leiar; dei treng ikkje vere redd henne. Tajik trakkar ikkje på mange tær i boka si, men mørkemenn får kjenne det, anten dei ber til Gud eller Allah. Tajik har vakse opp i bibelbeltet og peiker på parallellane.

Ambisjonar

Tittelen på boka dekkjer eigentleg innhaldet i boka godt. Implisitt handlar kapittelet om arbeid om økonomisk fridom. Andre kapittel handlar om fridomen frå sosial kontroll, til å seie kva ein vil, til å få barn om ein vil, eller velje barn bort. Til å elske den ein vil.

Tajik unngår emna som vekkjer sterkast strid i eige parti, som innvandring og klima. Dette er korkje ei debattbok eller ein biografi, men ei bok signert av ein toppolitikar på veg. Det pregar boka. Ho bruker ikkje ord som klimakrise. Det passar kanskje AUF-arane betre? I staden skriv Tajik om omstillinga til fornybarsamfunnet som nødvendig fordi jobbane i oljeindustrien må erstattast. Det er tydeleg at Tajik har valt publikummet sitt.

Ho skriv om Giske-saka, men berre skjematisk. Ho skriv at ho ikkje var skuld i pressemeldinga frå Justisdepartementet om hijab i politiet i 2009, men ho fortel ikkje heile historia. Den som ønskjer avsløringar og skarpe utspel, kan droppe denne boka.

Les ein boka på dei premissane Tajik har sett, som ei politisk og personleg historie, er ho både lesarvenleg og sympatisk. Kanskje gjekk norsk presse glipp av ein habil journalist då Tajik valde politikken. Ho har i alle fall evna til å gjere tørt materiale levande, gjennom eigne erfaringar og intervju med andre. At ho også intervjuar folk ho ikkje er samd med, styrkjer lesaropplevinga.

Tajik treng ikkje sjekke prisen på ein liter mjølk lenger, sjølv om ho kanskje er oppdregen til det. Ho står ikkje lenger planta i arbeidarklassen eller i Bygde-Noreg, slik ho var i barndommen, men i eliten. Det skriv ho mindre om i boka. Ei meir inngåande skildring av klassereisa ho har gjort, kunne gjeve eit fyldigare bilete av Tajik som person og politikar. Men ei slik skildring passar truleg dårleg med biletet ho ønskjer å fremje av seg sjølv nett no. Eg oppfattar at denne boka er skriven av ein Ap-topp som er klar til å gå heilt til topps, om Arbeidarpartiet og veljarane vil det. Og at det først og fremst er dei ho snakkar til i denne boka.

Christiane Jordheim Larsen

Christiane Jordheim Larsen er journalist i Dag og Tid.