Dikt for ungdom

Åse Ombus-tvedt og Marianne Gretteberg Engedal (ill.):

Når er jeg gammel nok til å skyte faren min?

Ena, Vigmostad Bjørke

Ein gong vart Åse Ombustvedt vitne til ein urovekkande situasjon i ein matbutikk. Ein far greip hardt om kjeven til son sin, bikka hovudet hans bakover og tvinga guten til å møte blikket hans. Scena inspirerte henne til å skrive denne diktsamlinga.

Skal ein snakke om det vanskelege eller kapsle det inn og halde maska? Sjølv om temaet er vald i nære relasjonar, er den indre konflikten guten strir med, meir allmenn. I dikta finst ei oppriktig oppmoding om å setje ord på det ein strir med, same kva det er. Alle treng nokon å snakke med.

At faren slår, er underforstått, vi får aldri lese om valden. Heller ikkje i illustrasjonane er valdshaldningane utbroderte. Raseriet til faren vert heller tvillaust slått fast gjennom raude element i det svartkvite ansiktet. Djevelhorn, raude lyn frå augo og tårer av blod nedover kjakane gjev valden eit ansikt og peikar mot eit anna tema i tekstane: Kvifor slår faren? Fordi han sjølv vart slått. No har sonen lært seg å slå, han slår dei andre på skulen.

Arvesynda kveilar seg som ein giftslange gjennom generasjonane. Motgifta er ord og det å vere open.

Dikt for ungdom, står det på omslaget. Denne avgrensinga burde boka vore spart for. Forteljarstemma er rett nok truverdig i høve til målgruppa, men forma vil vere krevjande for mange. Korleis skal ein lese teksten? Som enkeltståande dikt? Som ei samanhengande historie? Kva har eigentleg hendt heime?

Best fungerer boka som ei påminning, kanskje helst til den vaksne lesaren, om å sjå forbi usympatiske flir og frekk framferd og bry seg om barnet som finst bak maska.

Janne Karin Støylen

Janne Karin Støylen er bonde og litteraturvitar.