Roman

Cathrine Knudsen:

Kjærlighetsfragmentet

Pelikanen forlag

Ein er berre så gamal som ein kjenner seg, heiter det. I Cathrine Knudsens roman Kjærlighetsfragmentet er ein berre så gamal som ein blir målt til. «Aldersrevisjonen» fortel deg, etter omfattande helsesjekk, kva den biologiske alderen din er. I eit slikt system går det bokstaveleg talt sport i å halde alderen sin nede så lenge ein kan.

Ingen draumar lenger

Vi er i ei framtid som ikkje er langt frå vår tid, men som likevel kjennest lysår unna. Ikkje så mykje fordi menneska går med helselenke kring handleddet som registrerer skritt, temperatur, puls og posisjon, eller fordi det er «wifi og stråling» overalt – dette har sin plass i verda i dag. Men heile barne- og vaksenlivet er no gjennomregulert: Barna lever nokre år i ein «opplæringssimulasjon», der dei får kunnskapar om den gamle verda. Dei kan plasserast på oppvekstgardar, men har ikkje foreldra råd til dette, må dei bu på arbeidshotellet der foreldra arbeider i dei obligatoriske «kjerneåra».

Hovudpersonen Lava arbeider på oppvekstgarden Agro Childhood, der dei gjer sitt beste for å framstå autentisk for barna, men ein skjønar at garden med sin «naturlege produksjon» langt på veg er ei konstruert røynd. Digitale plattformer er einaste inngang til skulen, Lava kan ikkje oppsøke eit menneske med ein viktig beskjed om legetime for dottera. Menneska kan ikkje drøyme lenger, så draumane må arrangerast, mot betaling.

Presist språk

Lava fortel barnebarnet Åse-Lin at då ho sjølv var lita, likte ho å vere med farmora i butikken, som ikkje låg i eit kjøpesenter, men som heitte daglegvare og låg for seg sjølv. Åse-Lin har sjølv aldri vore i ein butikk, ho er vand med å få all mat servert på hotellet.

Sjølv om Lava reflekterer over å stå med ein fot i kvar tid, er ho klar over at også ho er i ferd med å bli framandgjord. Som når aldersrevisjonen gir henne ei kjensle av å bli «personalisert». Ikkje før nokon måler kroppsfunksjonane hennar, har ho ein personlegdom, liksom: «Det er ingen andre som har akkurat min kombinasjon av data.»

Cathrine Knudsen er uhyre presis i skildringa av menneskeleg stordom. Enkelte scener gjer sterkt inntrykk. Ho skriv for eksempel fram som eit lyspunkt for Lava eit møte med ein familie på ein økologisk kafé. Familien imponerer henne fordi dei verkar så sunne, opne og frie, lausrivne frå måle- og vegesamfunnet: «De omgir seg med en rolig glede. En fornøydhet som ikke har noe med selvtilstrekkelighet å gjøre.»

Andre stader kan ein bli slått av kor treffande det ustabile i kjenslelivet er formulert. Som når Lava fortel om korleis kjenslene ikkje er «en bestandig del av meg, de er bare noe som blåser gjennom og inntar meg og overtar meg fullstendig, men etterlater meg like blank når de har reist. (…) som om det var en annen, det må ha vært en annen, jeg skammer meg over å tenke på det, det er som jeg begikk en forbrytelse ved å la dem herje slik med livet, jeg tenker tilbake med undring og skam, ja, skamrødme. Hvordan går det an? Hvor kom de fra? Hvor dro de hen? Hvor er de nå?»

Eg veit ikkje kor dei reiste, men Cathrine Knudsen er her, med sitt forfattarskap, og det er eg glad for.

Ingvild Bræin

Ingvild Bræin er forfattar, litteraturvitar og fast bokmeldar i Dag og Tid.