Americana

Waxahatchee:

Saint Cloud

Merge

Ekte kjærleik følgjer ikkje ei rett line, heiter det i «Ruby Falls», ein av dei finaste songane på Saint Cloud, Waxahatchees nye, viktige plate: «It breaks your neck/ It builds you a delicate shrine.» Det dreier seg om ein låt full av vemod og varme, over noko som var, men som no er over.

Waxahatchee – eller Katie Crutchfield, som er artistens eigentlege namn – har vore meld på desse sidene før, men Saint Cloud finn henne på veg i ei ny retning, bort frå den rå, ufiltrerte indierocken somme vil kjenne henne for, og i retning av ei krysning av country og rock, eller americana, om du vil.

Loretta Lynn

Kanskje vil nokre stusse over ei slik vending, men Waxahatchee er allereie i namnet forankra i ein nordamerikansk sørstatsbakgrunn gjennom å vere kalla opp etter ei elv nær barndomsheimen til Crutchfield i Alabama. Vel fann Crutchfield form som artist i pønkrocken i musikkbyen Birmingham i heimstaten i tenåra, men før det igjen vaks ho opp på klassisk country, og det var artistar som Loretta Lynn som fekk henne til å ville lage musikk. Med Saint Cloud vender ho tilbake til det ho gjorde opposisjon mot i ungdomsåra, men på sine eigne premissar.

I songar som «Hell» og «Can’t Do Much» er den emosjonelle intensiteten til Waxahatchee teken godt vare på, men countryavtrykket er sterkt. Og at ein vesentleg transformasjon har funne stad, er allereie tydeleg før du har høyrt ein tone, i omslaget til Saint Cloud, som plasserer Crutchfield i lyseblå kjole på taket av ein rosedekt Ford pickup, mot eit sørstatslandskap som bakgrunn, i ein positur som ikkje hadde vore framand for Loretta Lynn.

Cline og Williams

Då det vart godt med stovetid i mars, fann eg omsider vegen til Ken Burns’ dokumentarserie Countrymusikkens historie, som låg og venta i nettspelaren til NRK. Til lags åt alle kan ingen gjera, det er no gamalt og vil so vera, og alle vil vel synast noko manglar i ein slik TV-serie, men eg var ikkje den første til å merkje meg at Burns og manusforfattar Dayton Duncan i alle fall hadde passa på å finne godt med plass til sjangerens mange markante kvinnenamn.

Særleg var det herleg å sjå dei meir progressive understraumane i ein ofte konservativ musikkultur kome til sin rett, representert av artistar som Patsy Cline og Loretta Lynn (sistnemnte sin «Don’t Come Home a Drinkin’ (With Lovin’ on Your Mind)» og «The Pill» er mellom seriens definitive høgdepunkt). Ikkje berre den sterke røysta får plass, det får også instrumentalistar som gitaristen Maybelle Carter. Serien demonstrerer også fint at countrymusikkens identitetskrise er permanent, og at spørsmålet om «kva country er» aldri vil finne eit endeleg svar, trass stadig nye formasjonar av eit countrypoliti.

Kor «country» Waxahatchee er, får kvar og ein finne ut for seg sjølv, men ei eksplisitt, sentral inspirasjonskjelde for Saint Cloud finst i alle fall i Lucinda Williams’ plate Car Wheels on a Gravel Road (1998), som Crutchfield skreiv eit flott essay om for eit par år sidan. Dei to platene står fint til kvarandre, og eit større kompliment enn det er det vanskeleg å tenkje seg.

Øyvind Vågnes

Øyvind Vågnes er forfattar og fast musikkskribent i Dag og Tid.