Valborgsnatta
Kammerchor Stuttgart dreg til Bloksberg.
Utsnitt av måleriet «Valborgsnatta» av Luis Ricardo Falero (1851–1896).
CD
Felix Mendelssohn Bartholdy:
Die erste Walpurgisnacht; Oedipus in Kolonos
Kammerchor Stuttgart; Deutsche Kammerphilharmonie Bremen; Klassische Philharmonie Stuttgart; dir.: Frieder Bernius.
Carus 2020
Det er schwung over Kammerchor Stuttgarts nye Mendelssohn-innspeling, der to orkester er med: Deutsche Kammerphilharmonie Bremen spelar den verdslege kantaten Die erste Walpurgisnacht, op. 60 (1833), medan Klassische Philharmonie Stuttgart medverkar i den mindre kjende skodespelmusikken Oedipus in Kolonos, op. 93 (1845). Lat oss byrja med det sistnemnde verket.
Kviskrande kor
I 1841 gjorde Fredrik Vilhelm IV av Preussen Felix Mendelssohn Bartholdy til kapellmeister og prøyssisk generalmusikkdirektør. Kongen hadde hatt si obligatoriske danningsferd i Italia og sverma for den gresk-romerske antikken og renessansen i Italia, noko dei mange byggverka hans som framleis står i Tyskland, vitnar om. Òg på scena ville han gjenoppliva det klassiske, difor gav han Mendelssohn i oppdrag å setja musikk til Sofokles’ tragedie om segnkongen Oidipus av Theben, han som drap far sin og ekta mor si.
Universalgeniet Mendelssohn var sjølv habil klassiskfilolog. Tilfeldigvis var det nett gjeve ut ei ny, metrisk korrekt attdikting av gymnasrektoren J.J.C. Donner i Stuttgart – denne versjonen av tragedien brukar tyskarane framleis. Komponisten fekk slik høve til å arbeida med ein mest mogleg autentisk tekst. Svært moderne var derimot den sofistikerte tonesetjinga for to mannskor og orkester. Spesielt vellukka tykkjer eg det siste nummeret er, «Wer ein längeres Lebensteil wünscht», som byrjar med kviskrande mannskorrøyster og vedunderleg lette pizzicatoar i strykarane (strengene blir plukka på med fingrane).
Heksesabbat
Dramatikk av den ekspressive sorten opplever me i kantaten Die erste Walpurgisnacht («Den fyrste valborgsnatta»). Til grunn ligg balladen med same namn av J.W. von Goethe, med handling frå tidleg mellomalder: Me er i Harz-området midt i Tyskland, på fjellet Brocken, det me kjenner som Bloksberg, der det gamle heidenske samfunnet er truga av kristendomen. Natt til 1. mai kler druidane seg difor ut som sataniske figurar og skremmer vitet av dei kristne. For heidningane er det heile skodespel – det er jo berre dei kristna som trur på Satan.
Den rasande ouverturen «Das schlechte Wetter» syner Mendelssohn på sitt beste, heilt på høgd med ouverturen til Ein midtsommarnattsdraum. Imponerande er òg Kammerchor Stuttgarts sylskarpe artikulasjon og Deutsche Kammerphilharmonie Bremens kvervlande dynamikk i djevledansen «Kommt mit Zacken und mit Gabeln», som får det til å gå kaldt nedover ryggen på ein.
Sjur Haga Bringeland
Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikk-
meldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
CD
Felix Mendelssohn Bartholdy:
Die erste Walpurgisnacht; Oedipus in Kolonos
Kammerchor Stuttgart; Deutsche Kammerphilharmonie Bremen; Klassische Philharmonie Stuttgart; dir.: Frieder Bernius.
Carus 2020
Det er schwung over Kammerchor Stuttgarts nye Mendelssohn-innspeling, der to orkester er med: Deutsche Kammerphilharmonie Bremen spelar den verdslege kantaten Die erste Walpurgisnacht, op. 60 (1833), medan Klassische Philharmonie Stuttgart medverkar i den mindre kjende skodespelmusikken Oedipus in Kolonos, op. 93 (1845). Lat oss byrja med det sistnemnde verket.
Kviskrande kor
I 1841 gjorde Fredrik Vilhelm IV av Preussen Felix Mendelssohn Bartholdy til kapellmeister og prøyssisk generalmusikkdirektør. Kongen hadde hatt si obligatoriske danningsferd i Italia og sverma for den gresk-romerske antikken og renessansen i Italia, noko dei mange byggverka hans som framleis står i Tyskland, vitnar om. Òg på scena ville han gjenoppliva det klassiske, difor gav han Mendelssohn i oppdrag å setja musikk til Sofokles’ tragedie om segnkongen Oidipus av Theben, han som drap far sin og ekta mor si.
Universalgeniet Mendelssohn var sjølv habil klassiskfilolog. Tilfeldigvis var det nett gjeve ut ei ny, metrisk korrekt attdikting av gymnasrektoren J.J.C. Donner i Stuttgart – denne versjonen av tragedien brukar tyskarane framleis. Komponisten fekk slik høve til å arbeida med ein mest mogleg autentisk tekst. Svært moderne var derimot den sofistikerte tonesetjinga for to mannskor og orkester. Spesielt vellukka tykkjer eg det siste nummeret er, «Wer ein längeres Lebensteil wünscht», som byrjar med kviskrande mannskorrøyster og vedunderleg lette pizzicatoar i strykarane (strengene blir plukka på med fingrane).
Heksesabbat
Dramatikk av den ekspressive sorten opplever me i kantaten Die erste Walpurgisnacht («Den fyrste valborgsnatta»). Til grunn ligg balladen med same namn av J.W. von Goethe, med handling frå tidleg mellomalder: Me er i Harz-området midt i Tyskland, på fjellet Brocken, det me kjenner som Bloksberg, der det gamle heidenske samfunnet er truga av kristendomen. Natt til 1. mai kler druidane seg difor ut som sataniske figurar og skremmer vitet av dei kristne. For heidningane er det heile skodespel – det er jo berre dei kristna som trur på Satan.
Den rasande ouverturen «Das schlechte Wetter» syner Mendelssohn på sitt beste, heilt på høgd med ouverturen til Ein midtsommarnattsdraum. Imponerande er òg Kammerchor Stuttgarts sylskarpe artikulasjon og Deutsche Kammerphilharmonie Bremens kvervlande dynamikk i djevledansen «Kommt mit Zacken und mit Gabeln», som får det til å gå kaldt nedover ryggen på ein.
Sjur Haga Bringeland
Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikk-
meldar i Dag og Tid.
Fleire artiklar
Eva Vezjnavets, psevdonym for Svjatlana Kurs, blir sett på som ein av dei mest originale samtidsforfattarane frå Belarus, skriv forlaget.
Foto: Alenz Kazlova
Stort frå Belarus
Eva Vezjnavets skriv med fandenivaldsk sorg over heimlandet.
Stølspurka og dei to grisungane. Enno er alt berre velstand.
Alle foto: Svein Gjerdåker
Soga om stølspurka
Verdas mildaste purke var med på stølen. Det gjekk ikkje som planlagt.
Eit utval Tik-Tok-augneblinkar. Frå venstre Klassekampen-journalist Jo Røed Skårderud, som kallar seg Surjournalist, nyhendeprofilen Dylan «News Daddy» Page og Donald Trump som seier at han vil vurdere TikTok-forbodet.
Skjermdump
Nyhende ifølgje TikTok
Barn og ungdom føretrekkjer TikTok som nyhendekanal. Der opererer ferske nyhendeprofilar side om side med redaktørstyrte medium og propagandistar.
West German Film Director Werner Herzog, on the roof of the Festival Palace for the presentation of his film Where the Green Ants Dream at 37th International Cannes Film Festival, May 14, 1984, Cannes, France.
Foto: Michel Lipchitz / AP / NTB
Herzogs grenselause liv
Werner Herzog har levd eit vilt og romantisk liv, alltid klar til å ofre alt for kunsten.
Sunniva Gylver framfor Fagerborg kyrkje, der ho er prest i dag.
Foto: Svein Gjerdåker
Den nye biskopen i Oslo, Sunniva Gylver, lever i trua på at Jesus er Guds son.
– Eg talar med Gud nesten heile tida