Kvar ligg Søndre Bergenhus Amt? Kven reiser til Fusche i dag?
Gustav Indrebø fornorska stadnamna.
Foto: Fylkesarkivet
STADNAMN
ronny@dagogtid.no
I dag brukar vi sjølvsagt ikkje desse namna. Men det er viktig å bli minna på det store stadnamneskiftet Noreg gjekk igjennom for hundre år sidan. Tek vi føre oss gamle landskart, får vi sjokk. Om nynorsk ikkje vann kampen om status som eit einaste riksmål i landet, vann nynorsken kampen om Kartverket. Gustav Indrebø og andre kjekke målmenn syrgde for at nynorsk så å seia vart einerådande som stadnamn i fjord og fjell. Vi kan nemne i fleng: Steinkjær vart døypt om til Steinkjer, Eger til Eiker, Huchenæs til Haukanes, Lerfoss vart Leirfoss, Gula vart Gaula, ja, Fusche heitte det ein gong, i dag heiter byen Fauske.
Dei danske amta vart fylke. Søndre og Nordre Bergenhus Amt vart høvesvis Hordaland og Sogn og Fjordane. Men det var fornorskingar som òg ikkje vart gjennomførte, som Vatsøy for Vardø. No står vi framfor nye stadnamnendringar. Spørsmålet er om det finst ein ny Gustav Indrebø til å rettleie byråkratane. Namn på dei nye regionane, som «Innlandet» og «Vestlandet», gjev ikkje same språklege floget.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
STADNAMN
ronny@dagogtid.no
I dag brukar vi sjølvsagt ikkje desse namna. Men det er viktig å bli minna på det store stadnamneskiftet Noreg gjekk igjennom for hundre år sidan. Tek vi føre oss gamle landskart, får vi sjokk. Om nynorsk ikkje vann kampen om status som eit einaste riksmål i landet, vann nynorsken kampen om Kartverket. Gustav Indrebø og andre kjekke målmenn syrgde for at nynorsk så å seia vart einerådande som stadnamn i fjord og fjell. Vi kan nemne i fleng: Steinkjær vart døypt om til Steinkjer, Eger til Eiker, Huchenæs til Haukanes, Lerfoss vart Leirfoss, Gula vart Gaula, ja, Fusche heitte det ein gong, i dag heiter byen Fauske.
Dei danske amta vart fylke. Søndre og Nordre Bergenhus Amt vart høvesvis Hordaland og Sogn og Fjordane. Men det var fornorskingar som òg ikkje vart gjennomførte, som Vatsøy for Vardø. No står vi framfor nye stadnamnendringar. Spørsmålet er om det finst ein ny Gustav Indrebø til å rettleie byråkratane. Namn på dei nye regionane, som «Innlandet» og «Vestlandet», gjev ikkje same språklege floget.
Fleire artiklar
Eva Vezjnavets, psevdonym for Svjatlana Kurs, blir sett på som ein av dei mest originale samtidsforfattarane frå Belarus, skriv forlaget.
Foto: Alenz Kazlova
Stort frå Belarus
Eva Vezjnavets skriv med fandenivaldsk sorg over heimlandet.
Stølspurka og dei to grisungane. Enno er alt berre velstand.
Alle foto: Svein Gjerdåker
Soga om stølspurka
Verdas mildaste purke var med på stølen. Det gjekk ikkje som planlagt.
Eit utval Tik-Tok-augneblinkar. Frå venstre Klassekampen-journalist Jo Røed Skårderud, som kallar seg Surjournalist, nyhendeprofilen Dylan «News Daddy» Page og Donald Trump som seier at han vil vurdere TikTok-forbodet.
Skjermdump
Nyhende ifølgje TikTok
Barn og ungdom føretrekkjer TikTok som nyhendekanal. Der opererer ferske nyhendeprofilar side om side med redaktørstyrte medium og propagandistar.
West German Film Director Werner Herzog, on the roof of the Festival Palace for the presentation of his film Where the Green Ants Dream at 37th International Cannes Film Festival, May 14, 1984, Cannes, France.
Foto: Michel Lipchitz / AP / NTB
Herzogs grenselause liv
Werner Herzog har levd eit vilt og romantisk liv, alltid klar til å ofre alt for kunsten.
Sunniva Gylver framfor Fagerborg kyrkje, der ho er prest i dag.
Foto: Svein Gjerdåker
Den nye biskopen i Oslo, Sunniva Gylver, lever i trua på at Jesus er Guds son.
– Eg talar med Gud nesten heile tida