Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

Samfunn

Kvar ligg Søndre Bergenhus Amt? Kven reiser til Fusche i dag?

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Gustav Indrebø fornorska stadnamna.

Gustav Indrebø fornorska stadnamna.

Foto: Fylkesarkivet

Gustav Indrebø fornorska stadnamna.

Gustav Indrebø fornorska stadnamna.

Foto: Fylkesarkivet

1144
20170602
1144
20170602

STADNAMN

ronny@dagogtid.no

I dag brukar vi sjølvsagt ikkje desse namna. Men det er viktig å bli minna på det store stadnamneskiftet Noreg gjekk igjennom for hundre år sidan. Tek vi føre oss gamle landskart, får vi sjokk. Om nynorsk ikkje vann kampen om status som eit einaste riksmål i landet, vann nynorsken kampen om Kartverket. Gustav Indrebø og andre kjekke målmenn syrgde for at nynorsk så å seia vart einerådande som stadnamn i fjord og fjell. Vi kan nemne i fleng: Steinkjær vart døypt om til Steinkjer, Eger til Eiker, Huchenæs til Haukanes, Lerfoss vart Leirfoss, Gula vart Gaula, ja, Fusche heitte det ein gong, i dag heiter byen Fauske.

Dei danske amta vart fylke. Søndre og Nordre Bergenhus Amt vart høvesvis Hordaland og Sogn og Fjordane. Men det var fornorskingar som òg ikkje vart gjennomførte, som Vatsøy for Vardø. No står vi framfor nye stadnamnendringar. Spørsmålet er om det finst ein ny Gustav Indrebø til å rettleie byråkratane. Namn på dei nye regionane, som «Innlandet» og «Vestlandet», gjev ikkje same språklege floget.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

STADNAMN

ronny@dagogtid.no

I dag brukar vi sjølvsagt ikkje desse namna. Men det er viktig å bli minna på det store stadnamneskiftet Noreg gjekk igjennom for hundre år sidan. Tek vi føre oss gamle landskart, får vi sjokk. Om nynorsk ikkje vann kampen om status som eit einaste riksmål i landet, vann nynorsken kampen om Kartverket. Gustav Indrebø og andre kjekke målmenn syrgde for at nynorsk så å seia vart einerådande som stadnamn i fjord og fjell. Vi kan nemne i fleng: Steinkjær vart døypt om til Steinkjer, Eger til Eiker, Huchenæs til Haukanes, Lerfoss vart Leirfoss, Gula vart Gaula, ja, Fusche heitte det ein gong, i dag heiter byen Fauske.

Dei danske amta vart fylke. Søndre og Nordre Bergenhus Amt vart høvesvis Hordaland og Sogn og Fjordane. Men det var fornorskingar som òg ikkje vart gjennomførte, som Vatsøy for Vardø. No står vi framfor nye stadnamnendringar. Spørsmålet er om det finst ein ny Gustav Indrebø til å rettleie byråkratane. Namn på dei nye regionane, som «Innlandet» og «Vestlandet», gjev ikkje same språklege floget.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Thomas Hylland Eriksen på scenen i Klingenberg kino i Oslo i april, der han heldt føredraget «Syv meninger med livet».

Thomas Hylland Eriksen på scenen i Klingenberg kino i Oslo i april, der han heldt føredraget «Syv meninger med livet».

Foto: Helge Øgrim

På tomannshandFeature

Ein forskar kryssar sitt spor

Thomas Hylland Eriksen hylla mangfaldet og ville dekonstruere fleirtalet. Men fann han svaret på dilemmaa knytte til innvandring?

HelgeØgrim
Thomas Hylland Eriksen på scenen i Klingenberg kino i Oslo i april, der han heldt føredraget «Syv meninger med livet».

Thomas Hylland Eriksen på scenen i Klingenberg kino i Oslo i april, der han heldt føredraget «Syv meninger med livet».

Foto: Helge Øgrim

På tomannshandFeature

Ein forskar kryssar sitt spor

Thomas Hylland Eriksen hylla mangfaldet og ville dekonstruere fleirtalet. Men fann han svaret på dilemmaa knytte til innvandring?

HelgeØgrim
Eva Vezjnavets, psevdonym for Svjatlana Kurs, blir sett på som ein av dei mest originale samtidsforfattarane frå Belarus, skriv forlaget.

Eva Vezjnavets, psevdonym for Svjatlana Kurs, blir sett på som ein av dei mest originale samtidsforfattarane frå Belarus, skriv forlaget.

Foto: Alenz Kazlova

BokMeldingar
Oddmund Hagen

Stort frå Belarus

Eva Vezjnavets skriv med fandenivaldsk sorg over heimlandet.

Stølspurka og dei to grisungane. Enno er alt berre velstand.

Stølspurka og dei to grisungane. Enno er alt berre velstand.

Alle foto: Svein Gjerdåker

ReportasjeFeature
Svein Gjerdåker

Soga om stølspurka

Verdas mildaste purke var med på stølen. Det gjekk ikkje som planlagt.

Eit utval Tik-Tok-augneblinkar. Frå venstre Klassekampen-journalist Jo Røed Skårderud, som kallar seg Surjournalist, nyhendeprofilen Dylan «News Daddy» Page og Donald Trump som seier at han vil vurdere TikTok-forbodet.

Eit utval Tik-Tok-augneblinkar. Frå venstre Klassekampen-journalist Jo Røed Skårderud, som kallar seg Surjournalist, nyhendeprofilen Dylan «News Daddy» Page og Donald Trump som seier at han vil vurdere TikTok-forbodet.

Skjermdump

Samfunn
Christiane Jordheim Larsen

Nyhende ifølgje TikTok

Barn og ungdom føretrekkjer TikTok som nyhendekanal. Der opererer ferske nyhendeprofilar side om side med redaktørstyrte medium og propagandistar.

 Kate Moss på sofaen til Bella Freud på YouTube.

Kate Moss på sofaen til Bella Freud på YouTube.

Skjermdump

Feature

Klede

På YouTube-kanalen Fashion Neurosis ligg kulturfolk på divanen til Bella Freud og snakkar ut om klede. 

Ida Lødemel Tvedt
 Kate Moss på sofaen til Bella Freud på YouTube.

Kate Moss på sofaen til Bella Freud på YouTube.

Skjermdump

Feature

Klede

På YouTube-kanalen Fashion Neurosis ligg kulturfolk på divanen til Bella Freud og snakkar ut om klede. 

Ida Lødemel Tvedt

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis