Christiane Jordheim Larsen

christiane@dagogtid.no

– Statsbudsjett for 2021 skal handtere ei økonomisk krise. Korleis vurderer du framlegget til statsbudsjett i lys av koronakrisa?

– Det verkar som om regjeringa kjem med fornuftige tiltak for å handtere viktige utfordringar. Det er ikkje lett å vite heilt korleis ein skal få økonomien tilbake i normalt leie. Regjeringa prioriterer jobbskaping og å redusere arbeidsløysa ut frå den informasjonen dei har.

– Regjeringa legg opp til å bruke 313,4 milliardar kroner av oljeinntekta. Det er om lag 90 milliardar kroner mindre enn i 2020, men over 60 milliardar kroner meir enn i 2019. Kva vil du seie om oljepengebruken?

– Det som er viktig, er kva pengane går til. Vi har restriksjonar på bruk av oljepengar, men det er jo meininga at ein skal bruke meir i krisesituasjonar enn når tidene er gode. Det ligg i logikken i handlingsregelen. Regjeringa har redusert bruken litt og ligg ganske nær 3 prosent av Oljefondet, sidan fondet er verdt meir enn for to år sidan.

– Regjeringa vil senke formuesskatten, eller skatt på arbeidande kapital, som regjeringa kallar det. Prislappen er 1,37 milliardar kroner. Kva effekt kan ein vente av eit slikt skattekutt?

– Dette er omdiskutert. Det kom nettopp ein rapport frå Frischsenteret som seier at det er der formuesskatten er høg at arbeidsplassar vert skapt. Om regjeringa ville redusere skatt på arbeidande kapital og redusere ulikskap, kunne dei gjort det på ein annan måte. Dei kunne gjeve skattelette til tilsette som kjøper aksjar i eiga bedrift. Rimelege aksjar til tilsette ville slått fleire fluger i eitt smekk – både omfordeling av formue og mindre skatt på arbeidande kapital. Det vert gjeve skattelette for kjøp av aksjar i budsjettforslaget, men her kunne ein teke meir i. Regjeringa kunne tenkt på dette som eit ledd i skattlegging av formue generelt. Om dei er skeptiske til eit slikt forslag, kan det vere fordi dei er opptekne av å verne om status quo.

– Interesseorganisasjonen for små og mellomstore bedrifter, SMB Norge, publiserte nyleg ein rapport som skal konkludere motsett av rapporten frå Frischsenteret. Kva skal vi tru?

– Det er viktig at ein får klargjort kva for effektar ein kan fange opp. Frischsenteret seier ikkje om formuesskatten bør aukast eller reduserast. Dei uttalar seg, så vidt eg kan sjå, berre om effektane ein kan sjå av skatt på utbytte. Det er ei nøktern vurdering. Eg trur meir forsking må til. Men hugs at det er representantar frå regjeringa som seier at lågare formuesskatt skaper arbeidsplassar. Då har vel dei også bevisbyrda?

– Finansminister Jan Tore Sanner skrytte under framlegginga av at skatte- og avgiftsnivået har vorte redusert med nesten 30 milliardar kroner under Solberg-regjeringa. Kva kan du seie om den samla effekten?

– Det er vanskeleg å seie kva effektane er av skatteendringar generelt. No er vi i ein unntaks­tilstand der enkelte sektorar ikkje kan ekspandere uansett, på grunn av koronakrisa. Eg vil vere varsam med å uttale meg om korleis tiltak verkar i den situasjonen vi er i no. Somme vil skryte av skattelettar, andre vil skryte av høgare skatt. Det kjem an på kva ein er oppteken av. Er ein oppteken av fordeling, kan skattelette medverke i feil retning. Grunnen til at skattelette ikkje får unison applaus, er at ein ikkje kjenner verknadene. Får vi til dømes ein offentleg sektor av lågare kvalitet? Ein må vurdere dette.

– Sanner seier at Noreg ser ut til å kome betre ut av krisa enn dei fleste andre land. Det kjem mellom anna av at vi raskt fekk kontroll på smitten, brukte økonomiske musklar og raskt fekk på plass krisepakkar. Er du samd i analysen?

– Det er kanskje litt tidleg å konkludere, men vi hadde ei veldig kraftig nedstenging og fekk redusert smitte av den grunn. Høgst sannsynleg var det verdt det, sjølv om enkelte har nemnt at vi kanskje trakka vel hardt på bremsen. Arbeidskraft som ikkje vert brukt, er eit tap ein ikkje kan ta igjen. Men tapet må vegast opp mot redusert smitte. Alt i alt synest eg at vi har kome raskare tilbake til normalen enn mange venta. Men det kan kome langsiktige konsekvensar som vi enno ikkje har sett.