Eg er ganske sikker på at eg ein gong medverka til å sende ei heimlaus gamal kvinne i fengsel for eit heilt uvesentleg lovbrot. Eg har ikkje fortalt nokon om det, innser eg no, idet eg tek meg i å skrive om det i avisa. Eg har skamma meg.

Dramaet byrja då eg var hos ein fysioterapeut i Harlem for å få bukt med ein skade i foten. Eg hadde hengt frå meg veska på ein knagg innanfor døra til det store, opne behandlingsrommet, som likna eit treningssenter og låg høgt oppe i eit stort sjukehus. Då eg skulle gå, oppdaga eg at veska mi var vekke. Eg sa frå til fysioterapeuten. Ho ringde nokon, sikkert tryggingsvaktene, og ti minutt seinare fekk eg beskjed om at dei hadde funne tinga mine, eg måtte berre kome til eit kontor og hente dei. Der fekk eg beskjed om at forbrytaren var fakka, at politiet var på veg for å hente skurken, og at eg også skulle verte frakta til politistasjonen for å gi vitneforklaring. Eg såg henne så vidt då dei førte henne ut i bilen: ei svart kvinne kledd i dickenske filler og med ustelte dreadlocks. Heile framtoningen hennar var attkjenneleg; ho var uteliggjar, kanskje psykisk sjuk.

«Avskum»

– Eg vil ikkje vere med på stasjonen, sa eg.

Eg måtte på jobb. Og dess-utan hadde jo alt gått bra, no hard feelings, eg ville berre ha veska mi.

Dei nekta. Sa eg måtte bli med til stasjonen. Slik gjekk det til at eg vart frakta i baksetet av ein politibil, av ein jovial politimann som lo medan han prata om laust og fast og skildra folka langs fortaua i den fattigaste delen av Harlem som dyr. Han sa han hadde vigd livet til å reinske New York-gatene for avskum.

På stasjonen avhøyrde dei meg. Så sa dei at eg måtte signere eit papir før eg kunne få veska attende. Eg sa fleire gonger at eg ikkje ville melde saka. Dei nikka og sa: «Ja då, men det har ikkje noko å seie. Det er ikkje du som melder henne; meldaren er The City of New York.»

Eg fekk veska mi, drog heim, tenkte ikkje meir på det, ikkje før eg ein dag fekk innkalling til ei rettssak. Der stod det at eg var byens vitne, mot henne som eg så vidt hadde sett då dei køyrde henne vekk. Eg ringde nummeret på innkallinga og sa at eg ikkje ville, men fekk beskjed om at det ikkje hadde noko å seie. Å ikkje stille opp var eit lovbrot.

Då dagen for rettssaka kom, sykla eg engsteleg over Manhattan Bridge, tidleg om morgonen, i vind og kaldt regn. Eg var søkkvåt då eg kom fram, så eg vart letta over å bli teken imot av ei varm kvinne som verka både fornuftig og snill. Eg forklarte igjen at eg ikkje ville vere med på dette. Det var ikkje noko å ta på veg for, sa eg, kvinna hadde berre lånt veska mi eit augneblink. Det heile var ei katastrofal misforståing. Ho nikka og gav meg te og sa at ho skulle sende inn sjefen sin.

På scena

Ti minutt seinare kom ein to meter høg kvit mann med buzz cut inn i rommet, lente seg over meg og sa: «Eg høyrer at du ikkje vil vitne?»

Eg forklarte det same igjen, og då eg gjentok at ikkje ville press charges, slo han neven i skrivebordet og sa at om eg ikkje gjorde det lova påla meg, ville han skulde meg for forakt for retten og sørgje for at eg mista visumet, og dermed studieplassen og jobben.

– Slikt kan du vel ikkje seie, sa eg.

– Kva heiter du? Eg vil ha namnet ditt.

– Kva du vil, har ikkje noko å seie, sa han og gjekk sin veg, utan å fortelje meg kven han var.

Deretter sat eg i fleire timar på eit venterom, medan den eine etter den andre rundt meg vart kalla inn i ulike rettssalar. Då namnet mitt vart ropt opp og ei ung jente i dress fylgde meg gjennom ei dør, vart eg forbløffa.

Eg kom inn nede på scena i eit svært rom, under blikket til ei rad menneske som sat over og rundt meg i eit amfi. Det var juryen. Der var ingen opphøgd dommar, slik som på TV, berre ein jury som såg ut som eit teaterpublikum, og så denne kulp-liknande scena, der eg skulle sitje og svare på spørsmål om ei heilt uviktig hending. Eg hugsar ikkje detaljane. Hugsar ikkje kva dei spurde om, eller kor lenge eg sat der, og eg hugsar ikkje om den gamle kvinna sat på scena saman med meg eller ikkje. Eg har eit vagt minne om at ho gjorde det, at ho sat på andre sida av eit lågt skilje, på høgresida av scena, men eg har mistanke om at eg har fantasert henne inn i scenarioet.

Truleg hamna ho på Rikers, og kanskje sit ho der framleis.

Ida Lødemel Tvedt