ANDREAS HOMPLAND

hompland@online.no

Koronaen har vore ein piff for det store regjeringspartiet. Solberg taler ord i opphøgd alvor til folket, men Erna syner seg også fram på sjukeheimar og i sommarparkar. Ho har fått noko landsmoderleg over seg; ingen statsminister har stilt i den vektklassen sidan Gro.

Når det regnar respekt over Solberg og ros på Høie, dryp det rimelegvis på Høgre. Korleis det går for regjeringskohorten, er eit anna kapittel. Etter at formann Siv Jensen frigjorde Framstegspartiet frå det grå og triste fengselet, og dei to små tulleparti ligg fast under sperregrensa, leier Solberg i røynda eit forhandlingsministerium.

REGJERINGSPARTIA må først forhandla seg imellom, med Granavollen som felles truvedkjenning. Det førte til at det massivt lojale fleirtalet i Høgre og Venstre var frivillige samvitsfangar i sosial isolering som vaska hendene, hosta i olbogen og røysta med Kristeleg Folkeparti mot endringane i bioteknologilova.

Etter den interne kohortrunden må den svake mindretalsregjeringa syna fram si avmakt og forhandla med fleirtalsopposisjonen på Stortinget. Der finn firarbanden av Ap, SV, Sp og Frp stadig saman og overprøver regjeringas forsvarsliner.

Dette er eit problem for regjeringa, men også for den trottig arbeidande opposisjonen som har forbetra dei samanraska krisepakkane frå regjeringa og fått med nokre særinteressante fotnotar på kjøpet. Men det som skjer i korridorane og komiteane, er lite synleg. Politisk distansering er alltid nødvendig, men det er ikkje lett når folket ventar at den politiske kohorten skal stå samla i dugnaden mot smitten.

***

RETTINGAR. Vertinna er sin eigen folkeaksjon i kampen mot kohortmisbruk, men ho rekrutterte Spaltisten, så då blei me to. Mot fleire profesjonelle legionar er det nok ein tapt kamp, men det er jo ingen grunn til å gje opp. På mellomlang sikt held me ut, som Asterix og dei tapre gallarane i landsbyen som var kringsett av ein romersk kohort.

BYRÅSJEFEN KJEMPA mot dette kohortpåfunnet, som han trudde kom frå byråkratiserte pedagogar i Forvaltninga. Men då han skjønte at det var vår tids orakel, epidemiologane, som stod bak, og at kohortstudiar er ein heiderskrona sjanger i medisinsk farsottforsking, innsåg han at slaget var tapt. Men ettersom han trur det er mogleg å vinna krigen, har han slutta seg til Vertinnas folkeaksjon, så nå er me tre: Kanskje ein kohort?

Me kjenner moralsk støtte i ryggen frå direktør Åse Wetås. Språkrådet blei ikkje høyrt då dei sende ut ei åtvaring mot den koronerte bruken av kohort, men Wetås heldt på sitt i Klassekampen: «…vi mener vi kunne ha klart oss uten kohort». Det er som omkvedet frå Cato den eldre: «Ceterum censeo Carthaginem esse delendam.» (Elles meiner eg at Kartago bør øydeleggjast.)

VERTINNA har vore ein hund etter å spora til korhortanes sigersgang. Ho meiner det tok av i Dagsnytt 18, Dax18 mellom dei som er faste gjestar på snakkeklassens heimebane. Der gjorde fungassen greie for «gruppestørrelse, altså kohort», og at det kunne vera meir enn éin lærar per kohort når skulane opna. Læraren i panelet var også opptatt av «de faste kohortene», men meinte at heile skulen kunne vera ein kohort.

Seinare snakka kunnskapsminister Melbye om «små grupper», men la til eit forklarande «altså kohorter». Då dei kom til barneidretten, følgde helsedirektøren opp den pedagogiske vrien med å seia at dei måtte halda seg i grupper, «eller i kohorter, som vi er blitt kjent med». Programleiaren, som skulle laga ein kvikk overgang til neste innslag, prøvde seg med at eit fotballag gjerne er større enn ein kohort.

Hos Torp la elitefotballdirektør Lise Klaveness ut om serie­kampar utan publikum og at laga skal stengast inne i grupper som er «en lukket kohort». Veka etter tok ein tredje bergensar, statsminister Solberg, sjablongordet «kohort» i sin munn, litt ukomfortabelt, men godkjennande.

NÅ HAR DET TATT heilt av, så det svært utvida og utvatna kohortomgrepet er i ferd med å bli folkemål. Barn som driv og inkluderer og ekskluderer kvarandre på vanleg vis, har begynt å kalla det kohortleik. Klassekampen hadde ein lang og trist reportasje om at russekohortane har gått i oppløysing. Vertinna skjønte kor langt det har kome, då ein journalist­oppdragar fortalde i ord og bilete på fjaseboka at han feira 60-årsdagen med «min familiære kohort».

NÅR «KOHORT» spreidde seg så raskt som språkleg ugras, meiner Vertinna at politisk redaktør i Aftenposten (tidlegare i Dagens Næringsliv), Kjetil Bragli Alstadheim (fødd i 1968), ber eit stort ansvar. I ei skisse dagen derpå noterte han at han 17. mai hadde observert «en nynorsk-kohort» som stod ved Ivar Aasens grav på Vår Frelsers gravlund for å legga ned krans.

Byråsjefen var ikkje der i år, men han kan vitna om at det plar vera ei tett, fast og stabil lita gruppe som samlar seg der i otta, ihuga og kampglade for felles sak. Dei syng og held talar, men ein fødselskohort er det på ingen måte. Tvert imot er tyngda av møtelyden todelt: målungdom under 25 (fødde seint på 90-talet) og veteranar over 70 (fødde før, under og like etter krigen). Byråsjefen meiner den bokmålsmoderate Aftenposten bør skaffa seg meir solid bakgrunn for eigne meiningar om målfolket.

Andreas Hompland er sosiolog og skribent.