Ottar Grepstad
fast skribent i Dag og Tid
Siste artiklar frå Ottar Grepstad
-
Bøker av sau og geit
Pergament var svaret på tunge leirtavler og skjøre rullar av papyrus. For første gong var eit materiale i bruk som kunne brukast om att – til meir enn å skrive på.
-
Narve Bjørgo (1936–2025)
-
Blekk på papyrus
Tørka flak av sumpplanten papyrus blei fletta og limte til rullar. For første gong var materiale å skrive på ei handelsvare som det lønte seg å ha kontroll over.
-
Det første trykket
Det første trykket stammar ikkje frå Kina og har ikkje noko med Johann Gutenberg å gjere. Ser ein stort på det, blei det laga i eit palass på Kreta for 3700 år sidan.
-
Strekar i brend leire
Ei kvinne i dagens Irak om lag 2200 f.Kr. skal ha vore den første som signerte skjønnlitterære tekstar. Ho var truleg ei kongsdotter, men i dag veit ingen kva ho heitte.
-
Avslørande funn frå fortida
Menneske har snakka saman i fleire hundre tusen år og skrive i nokre få tusen år. Først dei siste hundre åra er dei gamle spora etter skrift funne att.
-
Materielle rammer for skrift
Historia om skriving utgjer minst 5500 år. Materielt sett utgjer det fem tidsaldrar: leire, papyrus, pergament, papir og skjerm.
-
Skriveskule ved Nilen
Ottar Grepstad skriv om makta i skrift gjennom tusenår.
-
Opprør utan variasjon og dekor
«Opprørarane sveisar fast at berre den typen arkitektur opprørarane sjølve godtek, er kultur.»
-
Spor av tid i arkitekturen
«Arkitekturopprøret vil gjerne støype fast i ubehandla betong forståinga av kva god arkitektur er.»
-
Grunnlov og språklov
-
Sverre Fehn
Under arbeidet med essayet om Sverre Fehn i Dag og Tid 16. august dukka det opp eit par feil i sentrale kjelder som bør rettast.
-
Sverre Fehn – meisteren som bygde lys
Sverre Fehn (1924–2009) skapte kunst ved å forstå stader, gå mot grenser og fordele lys. Denne veka er det hundre år sidan arkitekten Fehn blei fødd.
-
Eit betre grunnlovsframlegg
Mangelen på ein overordna språkparagraf tidlegare har gjort Grunnlova ganske rotete.
-
Stokk og stein mot stortingsrepresentant
Då det stod på som verst, måtte ungane til Knut Markhus følgjast av politifolk til og frå skulen, fortel barnebarnet Knut Hovland på Halsnøy. Markhus blei kjeppjaga i Trondheim gjennom fire år og er den mest forfølgde stortingsrepresentanten i Noreg.
-
Snevert grunnlovsframlegg om språk
Endeleg vil eit breitt fleirtal i Stortinget grunnlovfeste norsk språkpolitikk. Diverre er framlegget innsnevrande og grunngivinga overflatisk.
-
Bommar på spikaren
-
Tvisyn med skylappar
Eg synest det er freidig av Steinar Løberg å vere den som skal mane til tvisyn i den norske språkdebatten.
-
Den bortkomne Aasen-visa
Ungkaren Ivar Aasen (30) dikta ei ungkarsvise i 1843 som kom bort for Aasen-kjennarane og blei ei skillingsvise for folk flest.
-
Syn og Segn om Finn-Erik Vinje
I biografien om Finn-Erik Vinje, tillegg Per E. Hem meg hensikter han trur eg hadde.
-
Fellesskap på vilkår
Jubelen over Nobelprisen ber i seg von om endring i vilkåra for nynorskbrukarar. Gleda viser ein førestilt fellesskap som ein sjeldan får skriftfesta. Den fellesskapen rommar uløyste motsetnader.
-
Røyster i mindretal
Jon Fosse takka språket for Nobelprisen. Svenska Akademien hylla han for dikting som gir røyst til det useielege, og såg bort frå alt av språk- og kulturpolitikk. Slik har det ikkje alltid vore.
-
Fosse i regn
Det regna i Bergen, og eg lånte ein paraply. Den korte setninga er mest ein klisjé på linje med «Det var en mørk og stormfull natt», men sjølv klisjear kan vere sanne og arkivverdige.
-
Er bokbål ytringar eller symbolsk vald?
Når høgreekstremistar brenner Koranen, svarar norske folkevalde over heile skalaen nesten automatisk: Dette er vi mot, men vi kan ikkje forby det, for det høyrer ytringsfridomen til å brenne bøker. Det er å forenkle både saka og historia.
-
Forlaget for heile landet
Ottar Grepstad om forleggjarar som endra Noreg.
-
Forleggjaren som knapt sa nei
-
Ei fagleg forelda framstilling
Sannings- og forsoningskommisjonen bommar på det norske.
-
Bokhuset i Blusuvollsbakken
-
Bladmann med blikk for bøker
-
No gjer Wikipedia det lett for seg
-
Bokhandlaren i Fosna
-
Draumen om vellykka bokseriar
-
Å nei. No er også Wikipedia krenkt
-
Presisering om Skald
-
Forlagshus langs fjordane
-
Boktrykkjar med romanbibliotek
-
Wikipedia juksar. Igjen.
-
Ein mann utan grenser
-
Den første litterære agenten
-
Publisisten frå husmannsplassen
-
Med salmeboka til hest
-
Bøkene i kjellarane
-
Ho fargela språket til det svartna
-
Eit anna syn på G.J.
-
Store norske skriv seg vekk
-
Store norske i Dagsnytt 18
-
Store norske leksikon, til dømes
-
Namnet Vinje-senteret
-
Språklov med misbrukte sjansar
Etter tre lovutkast på åtte år vedtek Stortinget no ei språklov om lag slik regjeringa Solberg ville at den skulle vere. Taparen er det partiet som mest av alle ville ha ei ny språklov.
-
Språkdebatt med rollebytte på Sunnmøre
I fem år diskuterte folk kva språk nye Ålesund kommune skal bruke. Debatten endra noregskartet og enda i eit utvatna nynorskvedtak.
